Υπάρχει αύξηση τιμών;

Γίνεται συστηματικά μια συζήτηση για την αύξηση των τιμών των καταναλωτικών προϊόντων. Είναι μια συζήτηση που ενδιαφέρει τον πολίτη, ο οποίος δυστυχώς στην εποχή μας έχει μετατραπεί σε «καταναλωτικό πολίτη». Το πιο συνηθισμένο είναι η αντιπολίτευση (όποια κι αν είναι) να βλέπει πάντα τις τιμές να ανεβαίνουν, ενώ η εκάστοτε κυβερνώντες να προσπαθούν να εξομαλύνουν την εικόνα και τις εντυπώσεις.

Μέσα στο ίδιο κλίμα διεξήχθη και η πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Πού βρίσκεται λοιπόν η αλήθεια; Υπάρχει αύξηση τιμών των καταναλωτικών προϊόντων σήμερα στην Κύπρο;

Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν σχετικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα μ’ αυτά στην Κύπρο εντοπίζονται μεγάλες αυξήσεις στους τομείς της ενέργειας (στον ηλεκτρισμό και στα καύσιμα). Αναφέρεται ότι η Κύπρος κατέκτησε την πρωτιά στις αυξήσεις στα καύσιμα και στον ηλεκτρισμό για τον μήνα Απρίλιο 2010.

Τί φταίει γι’ αυτό;

Οι λόγοι είναι λίγο πολύ γνωστοί:

Πρώτον οι συνθήκες ολιγοπωλίου που ισχύουν στην Κύπρο.

Δεύτερον η εξάρτηση των Κυπρίων καταναλωτών από εισαγόμενες πηγές ενέργειας π.χ. το πετρέλαιο (δεν αλλάζουν πολλά με το φυσικό αέριο).

Τρίτον η έλλειψη μηχανισμών ελέγχου της αισχροκέρδειας (χρειαζόμαστε επίτροπο καταναλωτή, έλεγχο των τιμών λιανικής και χονδρικής πώλησης πετρελαιοειδών, ενίσχυση των συνδέσμων καταναλωτών και των παρατηρητηρίων τιμών, έλεγχος των τιμών στα βασικά προϊόντα κλπ κλπ).

Μια πολυσυζητημένη λύση είναι η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αλλά είναι ποιο φθηνές; Ισχυρίζομαι ότι κάποιες εξ’ αυτών είναι πιο φθηνές αλλά το πιο σημαντικό σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το γεγονός ότι σπάζουν το ενεργειακό μονοπώλιο του πετρελαίου.

Τί έκανε η κυβέρνηση; Έκλεισε για έξι μήνες το πρόγραμμα χορηγιών για ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και απορρίπτει τις εισηγήσεις των Οικολόγων για φιλολαϊκά φιλοπεριβαλλοντικά μέτρα (ηλιακές στέγες για φτωχές και πολύτεκνες οικογένειες, αντικατάσταση των παλαιών θερμοσιφώνων και των παλαιών τζακιών κ.α.).

Τέταρτον η εξάρτηση από το αυτοκίνητο, δηλαδή η αγορά και χρήση των ΙΧ που χαρακτηρίζεται και από ένα ρυπογόνο και ενεργοβόρο σύστημα φορολογίας των αυτοκινήτων. Ορθή η προσπάθεια ανάπτυξης των λεωφορείων αλλά δεν μπορεί να αποδώσει με τα τόσα λάθη και κενά που παρουσιάζει, ενώ παράλληλα αναπτύσσεται η αυτοκίνηση, με τεράστια έργα υποδομής.

Τέλος γεννιέται το ερώτημα: είναι οι υπόλοιπες τιμές αυξημένες; Μπορεί όχι. Άλλωστε στα θεωρητικά της αγοράς λέγεται ότι όταν υπάρχει κρίση μειώνεται η κατανάλωση άρα μειώνεται η ζήτηση και οι τιμές πέφτουν. Στην πράξη όμως τί γίνεται; Οι συνθήκες ανεργίας και οικονομικής κρίσης (περιορισμός κύκλου εργασιών βιοτεχνών, εμπόρων, υπηρεσιών κλπ) καθιστά τις προπέρσινες τιμές που ήταν προσιτές, να είναι σήμερα ψηλές και δυσπρόσιτες. Οι τιμές μπορεί να μένουν σταθερές ή να πέφτουν αλλά το «καλάθι της οικοκυράς» αδειάζει. Εδώ πρέπει να μιλάμε πλέον για «συγκριτική αύξηση τιμών».

Σύμφωνα με την έκδοση Μαρτίου των «Οικονομικών Προοπτικών» του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου, η εκτίμηση των καταναλωτών για την αναμενόμενη οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους για τους επόμενους 12 μήνες, αλλά και για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση στην Κύπρο, παρουσιάζει επιδείνωση. Περισσότεροι καταναλωτές παρατήρησαν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών τους τελευταίους 12 μήνες και πολύ περισσότεροι καταναλωτές αναμένουν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές των καταναλωτικών αγαθών τους επόμενους 12 μήνες.

Η αύξηση των τιμών προέρχεται τελικά από φαινόμενα αισχροκέρδειας και τις δομικές αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας. Η αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών βρίσκεται σε μια θαρραλέα φιλολαϊκή πολιτική, που θα μας φέρει πέρα από την κρίση, σε μια βιώσιμη οικονομία.