Ημερίδα «Δικαιώματα των Γυναικών και Ισότητα των Φύλων: Εμπειρίες και Διδάγματα από το Βόρειο-Ευρωπαϊκό Μοντέλο»

Ομιλία κ. Γιώργου Περδίκη, Προέδρου Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασίας Πολιτών

Παρασκευή 4 Μαρτίου 2016, Βουλή των Αντιπροσώπων

Αγαπητές μου κυρίες και αγαπητοί κύριοι,

Είναι με χαρά που βρίσκομαι σήμερα μπροστά σας για να σας απευθύνω έναν ολιγόλεπτο χαιρετισμό και για να παραθέσω τις θέσεις του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασίας Πολιτών, επί των θεμάτων που συζητήθηκαν στη σημερινή ημερίδα.

Είναι γεγονός ότι η γυναίκα των σύγχρονων κοινωνιών της Δύσης σήμερα μπορεί να νιώθει περήφανη, γιατί μέσα από πολύχρονους αγώνες, διεκδίκησε και πέτυχε πολλά. Πέτυχε καλύτερες συνθήκες εργασίας, καλύτερη αμοιβή, το δικαίωμα στη μόρφωση και γενικώς  την οικονομική, κοινωνική και πολιτική της χειραφέτηση.

Ενώ όμως οι γυναίκες συμβάλλουν αποφασιστικά στη διαμόρφωση της κοινωνίας, με τις δικές τους αξίες και τις προτεραιότητες για την οικονομία, την παιδεία, το περιβάλλον, την οικογένεια, την προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας, ο ρόλος της δεν αναγνωρίζεται όσο θα έπρεπε. Στη χώρα μας, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί και ενώ η γυναίκα αποτελεί το 51% του πληθυσμού, εντούτοις είναι σχεδόν απούσα από τις ψηλές θέσεις λήψης πολιτικών αποφάσεων αλλά και τη δημόσια ζωή.

Με λύπη παρατηρούμε πως η γυναίκα στην πολιτική είναι σπάνιο είδος. Στην Κυβέρνηση έχουμε μόνο μια Υπουργό,  που προέκυψε μετά από αναγκαστικό ανασχηματισμό. Στη Βουλή η παρουσία των γυναικών έχει πέσει στις 7 από τους 56 βουλευτές (ή ποσοστό 12,5%). Το πιο ψηλό ποσοστό παρουσίας γυναικών στο κοινοβούλιο μας το είχαμε την περίοδο 2006-2009 με οκτώ γυναίκες. Μάλιστα αυτό το ποσοστό κρατήθηκε μόνο για 3 χρόνια γιατί με την υπουργοποίηση γυναικών και τις εκλογές για το ευρωκοινοβούλιο του 2009, «χάσαμε» 4 γυναίκες βουλευτές  και κερδίσαμε μόνο 3 από τις επιλαχούσες. Τότε, δηλαδή το 2009, είχαμε και το καλύτερο αποτέλεσμα για τις ευρωβουλευτικές εκλογές, με 2 γυναίκες να εκλέγονται ευρωβουλευτίνες. Σήμερα μόνο μία παραμένει στα έδρανα του Ευρωκοινοβουλίου. 

Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται σε όλα σχεδόν τα επίπεδα λήψης αποφάσεων. Μόνο στον κυβερνητικό μηχανισμό φαίνεται να έχει υπάρξει ραγδαία αύξηση των γυναικών σε διευθυντικά πόστα, αλλά και πάλι είναι ξεκάθαρο πως υπάρχει μεγάλος δρόμος ακόμη μέχρι να φτάσουμε σε επίπεδα πλήρους ισότητας και ισότιμης μεταχείρισης και εντός της κρατικής μηχανής.

Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών μπορεί να είναι μικρό πολιτικό κόμμα αλλά στα είκοσι χρόνια ιστορίας μας έχουμε πολλές πρωτιές όσον αφορά και τα θέματα ισότητας των δύο φύλων. Μέχρι τώρα είχαμε όχι μια αλλά δύο γυναίκες-αρχηγούς το κόμματος μας, την αείμνηστη Εύη Θεοπέμπτου και την νυν Επίτροπο Περιβάλλοντος κ. Ιωάννα Παναγιώτου. Η Εύη Θεοπέμπτου υπήρξε και η πρώτη γυναίκα που συμμετείχε ποτέ στο Εθνικό Συμβούλιο ως αρχηγός κόμματος το 2001. Στα συλλογικά όργανα διαμόρφωσης πολιτικής, πάντοτε εκπροσωπούνταν με μεγάλο ποσοστό οι γυναίκες χωρίς να υπάρχει η ανάγκη θεσμοθέτησης της ποσόστωσης. Σήμερα το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο ανασυγκρότησης, σε συνεργασία με ομάδες πολιτών και υπάρχει  σοβαρή πιθανότητα να υιοθετηθεί η πρακτική της ποσόστωσης. Σε ότι αφορά πάντως την  κύρια συνιστώσα της συνεργασίας, δηλαδή το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών,   στις επαρχιακές επιτροπές οι γυναίκες συμμετέχουν σε ποσοστό 45%-70%. Παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν και οι θεματικές μας επιτροπές.

Για τους λόγους που εξήγησα πιο πάνω, μετά από είκοσι χρόνια πολιτικής παρουσίας των Οικολόγων στα πολιτικά δρώμενα του τόπου, για πρώτη φορά το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο ψηφοδέλτιο που θα παρουσιάσουμε για τις επικείμενες εκλογές του 2016, θα είναι πιο φτωχό σε γυναίκες από οποιαδήποτε άλλη συμμετοχή μας μέχρι τώρα. Συγκεκριμένα, ενώ πάντοτε πετυχαίναμε ένα ποσοστό μεταξύ 40-45% συμμετοχής γυναικών, διαφαίνεται πως για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2016 η παρουσία γυναικών υποψηφίων θα κυμανθεί μεταξύ του 30-35% των υποψηφίων που εμείς το θεωρούμε πολύ χαμηλό. Σε αυτό το πισωγύρισμα συνέβαλε δυστυχώς τόσο η οικονομική κρίση που μαστίζει τον τόπο μας όσο και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα απαξίωσης της πολιτικής ζωής του τόπου που απωθεί πολλές γυναίκες από την ενεργή, δημόσια εμπλοκή τους με την πολιτική.  Αυτό το ζήτημα, δηλαδή σε πιο βαθμό η οικονομική κρίση και η απαξίωση της πολιτικής επηρεάζει την εμπλοκή των γυναικών στην πολιτική ζωή, αξίζει να συζητηθεί σε έκταση με τη βοήθεια ειδικών επιστημόνων και ερευνητών.

Φαίνεται πάντως πως και πάλι το Κίνημα Οικολόγων –Συνεργασία Πολιτών θα έχει το ψηλότερο ποσοστό συμμετοχής γυναικών στο ψηφοδέλτιο του για τις προσεχείς βουλευτικές εκλογές του 2016.

Πως λοιπόν θα συμβάλουμε στη ριζική αλλαγή αυτής της κατάστασης; Κατ’ αρχάς έχουμε αποφασίσει από τον περασμένο χρόνο πως θα παρακολουθούμε την πορεία υλοποίησης του Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης για την Ισότητα Ανδρών και Γυναικών 2014-2017. Δεν έχει μείνει πολύς χρόνος μέχρι να τελειώσει η περίοδος εφαρμογής του προγράμματος αλλά θεωρούμε πως, με την έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου, θα πρέπει όλα τα κόμματα μαζί συντονισμένα να εργαστούμε για να επιφέρουμε τουλάχιστο τις αναγκαίες νομοθετικές αλλαγές για να υλοποιηθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί. Θεωρούμε πως η Κυβέρνηση έχει καθυστερήσει πολύ την προώθηση νομοσχεδίων προς υλοποίηση αυτού του σκοπού.  Αυτό το πρόβλημα μπορεί να διορθωθεί αν υπάρξει η αναγκαία συνεργασία μεταξύ Κυβέρνησης και Βουλής. Στόχος είναι η προώθηση της ισότητας και θα ήταν θεμιτό να γίνει αυτό το συντομότερο δυνατό και όχι απλά να καταγράφουμε τις αποτυχίες του πρώτου Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης. 

Οι αναγκαίες αλλαγές για προώθηση της ισότητας δεν έχουν να κάνουν όμως μόνο με νομοθετικές ρυθμίσεις. Θα πρέπει να γίνει συντονισμένη προσπάθεια για να αλλάξουμε και τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο πράξης όλων μας εάν πρόκειται να δούμε ουσιαστικές αλλαγές στην κοινωνία μας.

Ως πολιτικά κόμματα οφείλουμε να κάνουμε όμως και τα δύο: και να συνεχίσουμε την προσπάθεια διαμόρφωσης μια καλύτερης κοινωνίας αλλά και να παράσχουμε τα αναγκαία θεσμικά εργαλεία για να είναι δυνατή και στέρεα η όποια αλλαγή. Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών είναι έτοιμο να δράσει τόσο νομοθετικά όσο και μέσω της καλοπροαίρετης άσκησης του κοινοβουλευτικού ελέγχου όσον αφορά τις άλλες δύο εξουσίες, να βοηθήσει στην προώθηση της ισότητας των δύο φύλων και στην εξασφάλιση της αρμόζουσας θέσης της γυναίκας στη σύγχρονη Κυπριακή κοινωνία. Αυτά τα εργαλεία έχουμε στη διάθεσή μας, ας τα χρησιμοποιούμε στο έπακρο. Μακάρι και τα υπόλοιπα κόμματα να κάνουν πράξη αυτά που έχουν διακηρύξει σήμερα και είμαι σίγουρος πως οι αλλαγές θα έρθουν πολύ σύντομα.