New Deal

Η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου στις αρχές του 20^ου αιώνα, γνωστή και ως Μεγάλη Ύφεση (Great Depression) ξεκίνησε από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης τον Οκτώβριο του 1929, όταν καταρρεύσαν οι αξίες των μετοχών, ακολούθησε μαζική ρευστοποίησή τους, η οποία οδήγησε σε νέα πτώση της αξίας τους και ως αποτέλεσμα αυτής της κυλιόμενης διαδικασίας χάθηκαν μαζικά κεφάλαια από το Χρηματιστήριο (κυρίως των βιομηχανικών επιχειρήσεων και των τραπεζών). Χρειάστηκαν 4 χρόνια για να αναδειχθεί το κατάλληλο πολιτικό πρόσωπο με την αναγκαία πολιτική βούληση για να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις και τα αναγκαία μέτρα παρά το τεράστιο ρίσκο. Ξέρετε, σήμερα μιλούμε με τόσο θαυμασμό για τον Αμερικανό Πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούσβελτ, αλλά όταν εκλέγηκε και εφάρμοσε το πρόγραμμα του, αυτό που έγινε πλέον ιστορικά και παγκόσμια γνωστό ως το “New Deal», ο δρόμος του δεν ήταν σπαρμένος με ροδοπέταλα. Είχε πολλά εμπόδια να υπερπηδήσει αλλά αποδείχθηκε ότι είχε δίκαιο, όταν επέμενε πως ο μόνος τρόπος για να αντιμετωπιστούν τα εγγενή προβλήματα της Αμερικανικής οικονομίας, ήταν να επανεισαχθεί ο κρατικός έλεγχος και να ξεκινήσει ένα μαζικό πρόγραμμα κυβερνητικών αναπτύξεων και επενδύσεων. Έτσι κατάφερε να επαναφέρει τη ρευστότητα στην αγορά αλλά και για να βάλει φαγητό στο τραπέζι των φτωχών πολιτών.

Οι σημερινές παγκόσμιες και Ευρωπαϊκές ηγεσίες προτείνουν (και ενίοτε εφαρμόζουν ακόμη και με τη βία), ακριβώς το αντίθετο μοντέλο. Υποστηρίζουν τη σκληρή και ισοπεδωτική λιτότητα. Τον περιορισμό της κρατικής παρέμβασης. Την παροχή άπλετου χώρου ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας με αποκρατικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων, μείωση των υποχρεώσεων των επιχειρηματιών, μείωση του εργατικού κόστους, περιορισμό των εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων κ.ο.κ. Είναι αυτή ακριβώς τη δέσμη μέτρων που προσπαθούν να μας φορτώσουν με τη Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων TTIP, που συνιστά το ξεπούλημα των δικαιωμάτων των λαών και των πολιτών με τη μεγαλύτερη συμφωνία Επίλυσης Διαφορών μεταξύ Επενδυτών και Κρατών (ISDS) που θα έχει συναφθεί ποτέ.

Από τότε που ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, τον Οκτώβριο του 2008, το οικονομικό σύστημα προσπαθεί να μετριάσει τις οικονομοκοινωνικές συνέπειες αλλά με πολύ φτωχά αποτελέσματα. Η οικονομική κρίση στις ΗΠΑ το 2008 ξεκίνησε με το σπάσιμο της φούσκας στις τιμές των ακινήτων. Το μη ελεγχόμενο νεοφιλελεύθερο οικονομικό σύστημα στις ΗΠΑ διευκόλυνε την υπερβολική κατανάλωση και τον υπερβολικό δανεισμό με αποτέλεσμα την υπέρ-θέρμανση της οικονομίας και την αύξηση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Με άλλα λόγια, για να κάνουμε και τους παραλληλισμούς, δημιουργήθηκε ανισομερής υπερβολικός δανεισμός των νοικοκυριών, μεγάλο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κατέρρευσε η όλη φούσκα παρασύροντας τα πάντα.

Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν ήταν ένα μεμονωμένο και αναπάντεχο φαινόμενο. Τα αίτια, η φύση και τα χαρακτηριστικά της κρίσης συνδέονται με τη συνολική υπόθεση της μεταπολεμικής διαδικασίας που οδήγησε στην εμβάθυνση των οικονομικών συνεργειών και τη δημιουργία ενός παγκοσμιοποιημένου οικονομικού συστήματος καταπίεσης και άσχετης κερδοσκοπίας. Διαπιστώνεται η λειτουργία ενός φαύλου κύκλου, που προκαλεί την κατά συρροή οικονομική κατάρρευση των οικονομιών σειράς χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατ’ επέκταση την κοινωνική εξαθλίωση των πολιτών. Η σημερινή πραγματικότητα είναι το πιο τρανό παράδειγμα ότι οι νεοφιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές και η καθολική χρηματιστικοποίηση της καπιταλιστικής κοινωνίας, δεν αποτελούν πλέον βιώσιμο οικονομικό μοντέλο. Εμείς εδώ στην Κύπρο μόλις τα τελευταία χρόνια βλέπουμε την κορυφή του παγόβουνου των τεράστιων στρεβλώσεων στο οικονομικό μας σύστημα. Όμως φοβάμαι ότι καθυστερούμε πάρα πολύ στη λήψη των αναγκαίων μέτρων και αποφάσεων για εκ βάθων διόρθωση προηγούμενων λαθών και θεσμικών αδιεξόδων.  Για να γίνει βέβαια αυτό πρέπει να υπάρξει πολιτική απόφαση που το παρόν καθεστωτικό σύστημα δεν πρόκειται ποτέ να αναλάβει.

Για το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών είναι ξεκάθαρο πως το υφιστάμενο οικονομικό μοντέλο και οι διάφορες μεταλλάξεις του, δεν αποτελεί την κατάλληλη πρόταση για έξοδο από την κρίση.