Free Cyprus

Ζούμε, όντως, προκαταβολικά το παρελθόν μας.

Πάμε πίσω στο Μάρτη του 2004. Ελβετία, Θέρετρο Μπούργκενστοκ. Θυμάμαι κυκλοφορούσα με ένα βαρύ μαύρο παλτό, που στο πέτο του έφερε μια καρφίτσα με ένα σύμβολο εμπνευσμένο από το αντιπολεμικό κίνημα της εποχής και τη φράση: “NO TROOPS, NO BASES – FREE CYPRUS”.

Ένα βράδυ στον προθάλαμο του πολυτελούς εστιατορίου του ξενοδοχείου, η κονκάρδα μου εντοπίστηκε από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μεχμέτ Αλή Ταλάτ.

Με άδραξε απαλά απ’ το γιακά και μου είπε: «Ειλικρινά πιστεύεις κάτι τέτοιο;». Χωρίς δισταγμό του απάντησα αμέσως: «Ναι, κύριε Ταλάτ, εγώ και οι περισσότεροι Κύπριοι». Κούνησε το κεφάλι του σκεφτικός και θυμάμαι πολύ καλά πόσο αποφασιστικά με κοίταξε και μου είπε: «Σε μια τέτοια περίπτωση, δεν θα υπάρξει ποτέ λύση του Κυπριακού» και έφυγε βιαστικός με τη συνοδεία του.

Μεσολάβησε το δημοψήφισμα και το ΟΧΙ του Κυπριακού λαού.

Πέρασαν αρκετά χρόνια και οι συνομιλίες δεν έφτασαν ποτέ ξανά σε εκείνο το σημείο που είχαν φτάσει την Άνοιξη του 2004. Στο τελευταίο μίλι, όπως είπε πρόσφατα ο Υπουργός Εξωτερικών κ. Κασουλίδης. Τηρουμένων των αναλογιών φτάσαμε στο ίδιο σημείο. Και κολλήσαμε (έστω και για λίγο, ποιος ξέρει) σ’ αυτό το σημείο.

Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου δεν μπορούν να δεχτούν λύση του Κυπριακού με την παρουσία εγγυήσεων και Τουρκικών στρατευμάτων. Κάποιοι λένε, «μα αυτά υπήρχαν και στις συμφωνίες του ’60».  Βεβαίως και υπήρχαν, σε όλη την περίοδο της Ανεξαρτησίας, ήτοι φασαρίες του ’63, μάχες και βομβαρδισμοί της Τηλλυρίας, μάχες στην Πάφο και στον Άγιο Σωζόμενο, Κοφίνου το ‘67, ΕΟΚΑ Β’ και ΤΜΤ,  δολοφονίες Ελλήνων και Τούρκων από τους τρομοκράτες, Πραξικόπημα της Χούντας, Τουρκική εισβολή κ.ο.κ. Αυτά θέλετε να ξαναζήσουμε;

«Και τι μας πειράζει εάν μείνουν οι Τουρκικές εγγυήσεις και τα στρατεύματα για πέντε – δέκα χρόνια, μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση;», λένε κάποιοι άλλοι. Μα ακριβώς η παρουσία των εγγυήσεων και των στρατευμάτων θα αποβεί αποσταθεροποιητικός παράγοντας – όπως στο παρελθόν – που θα επιτείνει και θα προκαλεί εντάσεις και φασαρίες.

Όποιος θέλει ειλικρινά την ειρήνη σ’ αυτό το νησί, πρέπει να ζητά την άμεση αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και την κατάργηση των εγγυήσεων.

Αυτήν την αυτονόητη αλήθεια υπηρετεί ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Κοτζιάς και η Ελληνική Κυβέρνηση. Όσοι υπονομεύουν σε Κύπρο, Ελλάδα και αλλού, τη θέση της Ελλάδας σ’ αυτό το θέμα, δεν προσφέρουν θετική υπηρεσία στην υπόθεση της λύσης του Κυπριακού.

Η ιστορία δεν γυρίζει πίσω. Δεν θέλουμε να γυρίσουμε πίσω. Αφήνουμε πίσω το βίαιο και επώδυνο παρελθόν και επενδύουμε σε ένα ειρηνικό μέλλον, μαζί, Έλληνες, Τούρκοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι της Κύπρου. Για μια ελεύθερη Κύπρο. NO TROOPS, NO BASES – FREE CYPRUS.

Η καθημερινότητα της κατοχής

Ένα από τα επιχειρήματα που ακούμε τελευταία για να αντιμετωπιστούν οι λογικές ανησυχίες των απλών ανθρώπων για την εν προετοιμασία συμφωνία για το Κυπριακό, είναι ότι δεν θα επηρεαστεί η καθημερινότητα των ανθρώπων.

Το επιχείρημα είναι – κατά την άποψη μου – πέρα για πέρα, ατυχές. 

Πρώτον, διότι υποτίθεται ότι με τη λύση επιδιώκεται ακριβώς να ανατραπούν τα καθημερινά κατοχικά δεδομένα. Θέλουμε να ξυπνάμε το πρωί και να μην βλέπουμε στο βουνό απέναντι την τεράστια σημαία του ψευδοκράτους. Ούτε να δεσπόζει το φωτισμένο με αναβοσβήνοντα λαμπιόνια το κατοχικό αξιοθέατο, στους νυκτερινούς περιπάτους μας που τελειώνουν με ένα σουβλάκι στον Ορφέα στην παλιά Λευκωσία. Θέλουμε να μπορούμε να μην έχουμε το φόβο ότι κάτι θα πάει στραβά και θα αρχίσουν πάλι φασαρίες. Θέλουμε να ταξιδεύουμε για ψάρι στο λιμανάκι της Κερύνειας κα να μη νιώθουμε ότι είμαστε σε μια ξένη χώρα. Ο κατάλογος των καθημερινών μας «μικρών πραγμάτων» που προσδοκούμε να αλλάξουν με τη λύση είναι ατέλειωτος.

Μπορώ να περιγράφω για ώρες, πράγματα της καθημερινότητας μας που θέλουμε να αλλάξουν με τη λύση. Χιλιάδες Έλληνες και Τούρκοι κάτοικοι της Κύπρου συμμερίζονται αυτό το όραμα, είμαι σίγουρος. Είμαστε χιλιάδες που στην καθημερινή μας ζωή, νιώθουμε βαριά τη σκιά (ή τη θηλιά) της κατοχής. Θέλουμε συμφωνία και λύση στο Κυπριακό για να αλλάξει η καθημερινότητα μας, να γίνει καλύτερη, πιο ανθρώπινη και πιο αξιοπρεπής.

Αυτό είναι ένας σοβαρός λόγος που το επιχείρημα ότι «δεν θα αλλάξει τίποτα με τη λύση στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων», είναι εντελώς ατυχές.

Αλλά είναι και λάθος. Λάθος γιατί η καθημερινή ζωή των ανθρώπων επηρεάζεται από τις αποφάσεις ακόμα και των πιο απομακρυσμένων δωμάτων της εξουσίας. Έχουμε πικρή εμπειρία γι’ αυτό. Για παράδειγμα όλοι ξέρουμε ότι επειδή ένας Πρόεδρος και οι συνεργάτες του, καθυστέρησαν να πάρουν κάποια απόφαση για ένα επουσιώδες – όπως φαινόταν – θέμα, κάποιο πρωινό του Ιούλη, το πρόβλημα εξερράγη και στοίχησε τη ζωή 13 ανθρώπων, τραυμάτισαν δεκάδες, καταστράφηκε η ενεργειακή υποδομή της χώρας και υπέστηκε η οικονομία ένα βαρύ πλήγμα σε μια δύσκολη της ώρα.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι μόνο ένας μεγάλος ψεύτης μπορεί να ισχυριστεί και ένας μεγάλος αφελής να πιστέψει, ότι οι αποφάσεις της Κυβέρνησης μιας χώρας (αλλά και οι μη αποφάσεις) δεν επηρεάζουν την καθημερινή ζωή του κάθε πολίτη. Εάν η διακυβέρνηση της χώρας μετά τη λύση δεν είναι αποτελεσματική, ευέλικτη και ορθολογική αλλά θα συναντά συνεχή γραφειοκρατικά εμπόδια, καθυστερήσεις και κωλύματα, τότε βεβαίως και θα επηρεαστεί η ζωή του καθενός από εμάς.

Ας μην καλλιεργούν λοιπόν κάποιοι – για να καλύψουν τα λάθη τους και να παραπλανήσουν – την εντύπωση ότι η καθημερινότητα του κάθε πολίτη δεν θα επηρεαστεί από τη μορφή και τα δεδομένα της οποιασδήποτε λύσης. 

Ακόμα και οι πιο ασήμαντες – εκ πρώτης όψεως – λεπτομέρειες της συμφωνίας μπορεί να αποβούν μοιραίες για την προσωπική ζωή πολλών Κυπρίων (Ελλήνων, Τούρκων ή άλλων). Το περίεργο είναι ότι μπορεί να μην είναι μοιραίες αυτές οι λεπτομέρειες για τη συμφωνία, αλλά να είναι για τους πολίτες. Γι’ ακόμη μια φορά θα πούμε ίσως το γνωστό: «Η εγχείρηση επέτυχε, αλλά ο ασθενής απέθανε».

Αυτοί – όμως – δεν κουράστηκαν

Είπα να μην μιλήσω μα δεν άντεξα στην πρόκληση.

Στο ένα κανάλι ο Δήμαρχος Αμμοχώστου να δηλώνει ότι «οι πρόσφυγες έχουν κουραστεί», γι’ αυτό φέτος δεν θα οργανωθούν αντικατοχικές εκδηλώσεις στις 15 Νοεμβρίου. Στο άλλο κανάλι ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να δηλώνει ότι «σαράντα δύο χρόνια είναι πολλά» για να απαντήσει σε μια δύσκολη ερώτηση δημοσιογράφου.

Κουρασμένα, ταλαιπωρημένα σώματα και βλέμματα χωρίς ελπίδα και όραμα. Έτοιμα να παραδοθούν σε ότι το κουρασμένο μυαλό συλλαμβάνει ως πεπρωμένο.

Οι άλλοι – όμως – δεν κουράστηκαν να γιορτάζουν την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Μπορεί 33 χρόνια να μην κατάφεραν να τους αναγνωρίσει καμία χώρα πλην της Τουρκίας, αλλά αυτό δεν του απογοητεύει. Μπορεί να ζουν στη διεθνή απομόνωση αλλά αυτό δεν τους κουράζει. Μπορεί η μητέρα – πατρίδα να βάλλεται από παντού, να έχει αποτύχει στους στρατηγικούς της στόχους στα Βαλκάνια, στον Καύκασο, στη Μεσοποταμία αλλά αυτό δεν τους αποθαρρύνει.

Συνεχίζουν να σημαιοστολίζουν τους δρόμους και τις πλατείας με μισοφέγγαρα, να στοιχίζουν τα κατοχικά στρατά και άρματα σε παρελάσεις και να μας λένε στα ίσα «TRNC FOR EVER” (έτσι καλωσορίζει μια μεγάλη πινακίδα στο οδόφραγμα Λήδρας Πάλας τους επισκέπτες του ψευδοκράτους).

Αλλά εμείς κουραστήκαμε. Το νιώθουν οι ηγέτες μας, το δηλώνουν ξεκάθαρα, μιλώντας βεβαίως κυρίως για τους εαυτούς τους.

Πίνουν το χαμομήλι τους και ετοιμάζονται «να παραδώσουν τα όπλα» (τρόπος του λέγειν) γιατί «42 χρόνια είναι αρκετά».

Μα δεν υπάρχει χρονικό όριο στον αγώνα κατά της αδικίας, της ανομίας και της βίας των ισχυρών. Από καταβολής κόσμου, μέχρι της συντέλειας του.

Κι ας λέει ο Μόντης για αιώνες και χρόνους πολλούς…