Δημοσιογραφική Διάσκεψη για την Οικονομία, Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2016

Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών θεωρεί ότι το πρώτο θέμα της πολιτικής επικαιρότητας μπορεί να είναι το Κυπριακό αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σωρεία προβλημάτων στους τομείς της κοινωνίας, της οικονομίας, της υγείας, της παιδείας, του πολιτισμού και κυρίως του περιβάλλοντος επί των οποίων επιβάλλεται ως πολιτικό κίνημα να τοποθετούμαστε, να προτείνουμε λύσεις, να καταθέτουμε το δικό μας πολιτικό όραμα. 

Έχουμε λοιπόν υποχρέωση και καθήκον – πριν έρθουν οι βάρβαροι του Καβάφη – να καταθέσουμε σήμερα τις θέσεις μας για τα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης.

Η Κυβέρνηση πανηγυρίζει για την έξοδο της οικονομίας από το μνημόνιο και την κρίση. Αρέσκεται να παρουσιάζει εκείνους τους δείκτες που στηρίζουν την πολιτική της θέση. Κατά την άποψή μας πρέπει να απεγκλωβιστούμε από το κυνήγι των αριθμών και των δεικτών. Δεν συμφωνούμε με την άποψη ότι πρέπει να επιβάλλονται αιματηρές θυσίες, που μπορεί ακόμα και να προκαλέσουν μόνιμες αναπηρίες στην κοινωνική συνοχή, στην ποιότητα ζωής και στο περιβάλλον προκειμένου να βελτιωθούν οι δείκτες της οικονομίας, γεγονός που υποτίθεται ότι προσελκύει επενδύσεις που στη συνέχεια θα φέρουν τάχα θέσεις εργασίας και ευημερία. 

Αυτή είναι η θεωρία των κυβερνώντων, είναι η θεωρία της Τρόικας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Μέχρι τώρα αυτή η θεωρία έφερε πολύ περιορισμένα αποτελέσματα. Κάποιοι δείκτες όντως βελτιώθηκαν μερικώς, η ανεργία μειώθηκε οριακά, η ανάπτυξη ως αύξηση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος είναι σημαντική αλλά η κοινωνία δυσπραγεί. 

Από την άλλη υπάρχουν και δείκτες που δεν ευημερούν. Για παράδειγμα ο δείκτης «κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού» Gini έχει σημειώσει δραματική άνοδο επί των ημερών της παρούσας Κυβέρνησης. Αυτό τι σημαίνει στην πράξη; Σημαίνει ότι το πολυδιαφημισμένο success story δεν κατάφερε να απομακρύνει το 60% των Κυπρίων από τον κίνδυνο της φτώχειας.  Το 15% του πληθυσμού ζει με σοβαρές στερήσεις και το 37% του πληθυσμού στερείται σημαντικών αγαθών σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της πρόσφατης έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων. Και η κατάσταση δεν φαίνεται να βελτιώνεται ουσιαστικά παρά τον ψηλό ρυθμό «ανάπτυξης» (πέραν του 2.5%) που διαφημίζει η Κυβέρνηση. 

Το είδος της ανάπτυξης που προωθεί η Κυβέρνηση δεν βοηθά στην άρση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας.

Η κοινωνική ανισότητα καταγράφεται από ένα άλλο δείκτη, το δείκτη Gini άνισης κατανομής του εισοδήματος που είναι ένας από τους επίσημους οικονομικούς δείκτες της Παγκόσμιας Τράπεζας. 

Σύμφωνα με τη σύγχρονη αντίληψη, η κατάσταση της οικονομίας μιας χώρας δεν κρίνεται μόνο από την αύξηση του παραγόμενου πλούτου, αλλά και από τον τρόπο που αυτός κατανέμεται. Οι χώρες που θέλουμε να μοιάσουμε, όπως η Σουηδία ή η Νορβηγία, έχουν δείκτη Gini γύρω στο 20, ενώ οι χώρες στις οποίες δεν θέλουμε να μοιάσουμε, όπως η Νιγηρία, έχουν δείκτη Gini γύρω στο 45. Ο Κυπριακός δείκτης Gini αυξάνεται τα τελευταία δέκα χρόνια και έφτασε το 2015 στις 34 μονάδες, που είναι ο τέταρτος ψηλότερος στην Ευρωζώνη, η οποία έχει μέσον όρο τις 31 μονάδες. 

Με άλλα λόγια η περίφημη «ανάπτυξη» δεν παράγει πλούτο που μοιράζεται δίκαια. Τα κέρδη πάνε στους ολίγους και οι ζημιές στους πολλούς. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι ενώ η πλειοψηφία, η μεσαία τάξη και οι φτωχοί, γίνονται φτωχότεροι. 

Για να τελειώνουμε με την ιστορία των δεικτών αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι τα χρόνια  της καλπάζουσας οικονομικής κρίσης (2010 - 2011), το ΑΕΠ της Κύπρου παρουσίαζε αύξηση περίπου την ίδια με αυτή που παρουσιάζει σήμερα. 

Άρα οι δείκτες δεν λένε όλη την αλήθεια. Και συνήθως δεν λένε τις άβολες αλήθειες.

Ανεργία

Είναι γεγονός ότι η ανεργία φαίνεται να μειώνεται τα τελευταία χρόνια. Όμως από την άλλη σημειώνεται σταδιακά κάμψη στο ρυθμό μείωσης. Σημειώνεται ότι για δεύτερο συνεχόμενο μήνα παρουσιάζεται αύξηση της ανεργίας. Αυτό συμβαίνει γιατί παγιώνεται το ψηλό ποσοστό της μακροχρόνιας ανεργίας, ενώ διευρύνεται το φαινόμενο της προσωρινής εργοδότησης. 

Ας σημειωθεί ότι στα ποσοστά της ανεργίας δεν καταγράφονται οι χιλιάδες άνεργοι νέοι ή οικογενειάρχες που μεταναστεύουν στο εξωτερικό αναζητώντας μια καλύτερη μοίρα. Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια είναι μία από τις λίγες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου παρουσιάζεται σημαντική μείωση του πληθυσμού, πέραν του 10%, ακριβώς γιατί πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν τη χώρα για αναζήτηση εργασίας. Πολλοί από αυτούς τους οικονομικούς μετανάστες είναι νέοι επιστήμονες, που είτε δεν επιστρέφουν στην Κύπρο από τις σπουδές τους, είτε επιστρέφουν εκεί που σπούδασαν προς αναζήτηση εργασίας. Η Κύπρος αιμορραγεί και η Κυβέρνηση χαίρεται για την ισχνή κάμψη του δείκτη της ανεργίας.

Αντί προβληματισμού η Κυβέρνηση προβάλλει την αύξηση ακόμα ενός δείκτη, του δείκτη απασχόλησης. Παραβλέπεται έντεχνα ότι έχουμε το έκτο χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που χαλά την εικόνα για μείωση της ανεργίας. Στην πραγματικότητα η πραγματική ανεργία δεν μειώθηκε.

Αντίθετα αυξήθηκε το ποσοστό αδήλωτης εργασίας, ένα από τα μεγαλύτερα – και πάλι – της Ευρώπης. 

Δημοσιονομικά 

Στον προϋπολογισμό του 2017 οι δαπάνες προσωπικού παρουσιάζονται αυξημένες κατά 1,8% λόγω της παραχώρησης προσαυξήσεων στους μισθούς των αξιωματούχων και εργαζομένων και στις συντάξεις των συνταξιούχων της κρατικής υπηρεσίας και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Παρατηρούμε δηλαδή ότι ενώ συνεχίζεται η μείωση των κοινωνικών παροχών λόγω στόχευσης των επιδομάτων, την ίδια ώρα απορρίπτεται κάθε ιδέα για συνέχιση των στοχευμένων αποκοπών από τους υψηλούς μισθούς της κρατικής υπηρεσίας, του ευρύτερου δημόσιου τομέα κ.ο.κ. (πρόσφατη πρόταση των Οικολόγων απορρίφθηκε πανηγυρικά).

Για τα επόμενα δύο χρόνια (2018 – 2019) οι δαπάνες προσωπικού προβλέπεται ότι θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο. Ας σημειωθεί ότι η αύξηση αυτή δεν αντιστοιχεί σε ανάλογη αύξηση των αριθμών των εργαζομένων στο δημόσιο, γεγονός που θα μπορούσε – εάν γίνει στοχευμένα και μεθοδικά – να αυξήσει την παραγωγικότητα της κρατικής μηχανής, να κλείσει χαοτικά κενά σε ζωτικές υπηρεσίες που υποστελεχώνονται και να δώσει αμεπτική εργασία σε νέους καταρτισμένους επαγγελματίες ή επιστήμονες. Κατ’ ακρίβεια η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων είναι οριακή. Αν μάλιστα λάβει κανείς υπόψη ότι περιλαμβάνει και τις 3000 μόνιμους οπλίτες της Εθνικής Φρουράς, τότε η αύξηση μετατρέπεται σε περαιτέρω μείωση.

Συνεπώς η αύξηση των κρατικών δαπανών για τη μισθοδοσία φαίνεται να απορροφάται κυρίως από την αύξηση των μισθών και ιδιαίτερα των μισθών των ολίγων. Το ζήτημα των ψηλών τακτικών δαπανών (λειτουργικές δαπάνες και δαπάνες προσωπικού), σχετίζεται άμεσα με τις μεταρρυθμίσεις που καθυστερούν αδικαιολόγητα (μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας, της τοπικής αυτοδιοίκηση και του ΓΕΣΥ, κ.ο.κ.).

Όσον αφορά τα έσοδα η βέβαιη μείωση τους κατά τουλάχιστον 200 εκατομμύρια ευρώ λόγω της κατάργησης των προσωρινών μέτρων του 2012 (έκτακτη κλιμακωτή εισφορά), της κατάργησης της φορολογίας ακίνητης ιδιοκτησίας και της μείωσης των μεταβιβαστικών τελών, μας λένε ότι αναμένεται να υπερκαλυφθεί από την αβέβαιη αύξηση των εσόδων από έμμεσους φόρους ως επακόλουθο της προβλεπόμενης αύξησης της απασχόλησης και του διαθέσιμου εισοδήματος καθώς και από την προβλεπόμενη επίτευξη μεγαλύτερου δείκτη απορρόφησης κοινοτικών πόρων. Διατηρούμε τις αμφιβολίες μας αν μια αποψιλωμένη δημόσια υπηρεσία, με τους απαρχαιωμένους θεσμούς της, μπορεί να υλοποιήσει αυτές τις προβλέψεις.

Από την άλλη, δυστυχώς εντοπίζουμε ακόμα σπατάλες και μη δικαιολογημένες δαπάνες, αδικαιολόγητα προσωπικά επιδόματα αξιωματούχων και ύποπτες χρηματοδοτήσεις έργων ή υπηρεσιών. Για ακόμη μία φορά οι Οικολόγοι ζητούν τον περιορισμό των προκλητικών επιδομάτων που έχουν αξιωματούχοι αυτής της χώρας σε περίοδο οικονομικής κρίσης και ισχνών αγελάδων.

Θεωρούμε δικό μας επίτευγμα την αποκοπή από τον προϋπολογισμό του 2017 των επιδομάτων ή μέρους αυτών που αφορούν προσωπικά τηλεφωνήματα, οδηγούς, οδοιπορικά, γραμματείς, έξοδα παραστάσεως κ.α.

Ακόμα ζητούμε όπως ψηφιστεί επιτέλους η πρόταση νόμου μας που προνοεί την κατάργηση των διπλών αμοιβών και συντάξεων των αξιωματούχων και η πρόταση μας που καθορίζει μέγιστο όριο (πλαφόν) για μισθούς, το εφάπαξ και τις συντάξεις στο Δημόσιο.  Τα ποσά που θα εξοικονομηθούν πρέπει να διοχετευτούν σε έργα, έργα βιώσιμης ανάπτυξης που θα παράγουν νέες θέσεις εργασίας και θα στηρίξουν τους χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους και τις μικρές επιχειρήσεις.

Η μεταρρύθμιση της δημόσιας υπηρεσίας είναι «εκ των ων ουκ άνευ». Ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών θεωρούμε ότι πρέπει να τεθεί φραγμός στην αλόγιστη αύξηση του κρατικού μισθολογίου και των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων. Φρονούμε ότι τα νομοσχέδια που κατέθεσε η Κυβέρνηση στη Βουλή και καταψηφίστηκαν πρόσφατα, δεν επιτύγχαναν αυτό το στόχο. Αντίθετα τα κυβερνητικά νομοσχέδια κατοχύρωναν την αύξηση του κρατικού μισθολογίου και μάλιστα υπέρ των υφιστάμενων εργαζομένων και εις βάρος των νεοεισερχομένων. Για το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών αυτό δεν είναι μεταρρύθμιση. 

Δηλώνουμε την ετοιμότητα μας να επανέλθουμε άμεσα σε διάλογο με την Κυβέρνηση, τα κόμματα και την κοινωνία για μια πραγματική μεταρρύθμιση χωρίς δογματισμό και προαποφασισμένες δεσμεύσεις. Κύρια έγνοια μας είναι η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και όχι οι όποιες πολιτικές σκοπιμότητες και η εξυπηρέτηση συνδικαλιστικών συμφερόντων.

Κοινωνική πολιτική 

Τα τελευταία χρόνια έχουν μειωθεί οι δαπάνες για τις κοινωνικές παροχές. Η μείωση των παρεχόμενων κονδυλίων για την κοινωνική πολιτική έχει υποσκάψει το κοινωνικό κράτος. 

Εξακολουθούν οι κυβερνώντες να μην κατανοούν ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο της χώρας μας – μιας χώρας που βρίσκεται υπό κατοχή και απειλείται από δημογραφικό Αττίλα – είναι ο πληθυσμός μας. Τα μέτρα οικονομικής στήριξης της τεκνογονίας και της μόρφωσης των παιδιών υπόκεινται κάτω από αυστηρά εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια στο όνομα της ορθολογιστικής στόχευσης. Θέση μας είναι ότι τα επιδόματα για την οικογένεια – και κυρίως για τις πολύτεκνες και μονογονεϊκές οικογένειες αλλά και τις οικογένειες σε αγροτικές μειονεκτικές περιοχές – και τους φοιτητές, δεν πρέπει να αποτελούν μέρος της ευρύτερης πολιτικής για στήριξη των απόρων και κακώς περικόπτονται στη βάση ενός δυσνόητου και γεμάτου κενά συστήματος στόχευσης. Στην δική μας αντίληψη πρόκειται για αναπτυξιακές χορηγίες και επενδύσεις γι’ αυτό και τα κριτήρια πρέπει να είναι ανάλογα.

Χαιρετίζουμε βέβαια τα μέτρα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα για τα άτεκνα ζευγάρια και τους άπορους φοιτητές. 

Η λογική της «στόχευσης» εφαρμόζεται δυστυχώς και στα προγράμματα στήριξης των αναπήρων, γεγονός που έχει προκαλέσει τις έντονες διαφωνίες του αναπηρικού κινήματος.  

Επίσης σημειώνουμε ότι δεν κατάφερε ακόμα η Κυβέρνηση να συνδέσει το ΕΕΕ με την εθελοντική εργασία σε κοινωνικά και κοινοτικά έργα, ώστε να χρηματοδοτείται η απασχόληση και όχι η ανεργία.

Επίσης η Κυβέρνηση μέσω του χειρισμού του θέματος που αφορά το ωράριο των γενικών καταστημάτων, δημιούργησε συνθήκες κρίσης με ανυπολόγιστες συνέπειες για χιλιάδες μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. 

  

Παραμένει το έλλειμμα του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων της τάξης των 7.5 δις ευρώ. παρά τις σχετικές νομοθεσίες και τις κατά καιρούς δεσμεύσεις της Κυβέρνησης. Ως Οικολόγοι υποστηρίζουμε τον κοινωνικό έλεγχο του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δηλαδή να τερματιστεί η παράνομη διαχείριση που συνιστά διαχρονική αφαίμαξη των ταμείων από την Κυβέρνηση.

Αποκρατικοποιήσεις 
Φαίνεται καθαρά ότι η Κυβέρνηση θα συνεχίσει την πολιτική του ξεπουλήματος της κρατικής περιουσίας στις τηλεπικοινωνίες και τα κρατικά ακίνητα (χαλίτικα).  Συντηρείται μια πολυδάπανη υπηρεσία συμβούλων για τις αποκρατικοποιήσεις ενώ υπογράφονται χρυσά συμβόλαια με ιδιωτικούς οίκους μελετών. Το σπάνιο και πολύτιμο δημόσιο χρήμα σπαταλιέται άσκοπα.

Ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών εκφράζουμε ανησυχία όταν διαβάζουμε ότι οι σύμβουλοι αποκρατικοποιήσεων εισηγούνται αποξένωση κρατικών τεμαχίων γης, για τα οποία υπάρχουν σχέδια πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Δεν θα δεχθούμε σε καμία περίπτωση τη ματαίωση του έργου του νέου αρχαιολογικού μουσείου στο χώρο του παλιού νοσοκομείου Λευκωσίας ή του έργου για το μεγάλο πάρκο στο χώρο του παλιού ΓΣΠ.

Εμείς δεν στεκόμαστε δογματικά απέναντι στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων. Για εμάς, αυτό που έρχεται πρώτον είναι το δημόσιο συμφέρον, το συμφέρον των καταναλωτών και πολιτών και μετά βεβαίως, το συμφέρον των εργαζομένων.

Η Κυβέρνηση φαίνεται να έχει αποφασίσει να παραδώσει τους κερδοφόρους ημικρατικούς οργανισμούς στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου, αδιαφορώντας για το οποιοδήποτε οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Το σίγουρο είναι ότι κάποιοι εκ των κυβερνώντων θα ευνοηθούν από τις μίζες και τα δώρα των επενδυτών.

Είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε οποιαδήποτε άλλη πρόταση που να προνοεί άμεσα μέτρα εκσυγχρονισμού της CYTA και προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επένδυση σε ένα δημόσιο οργανισμό, κερδοφόρο και ανθηρό. Τα ιδιωτικά κεφάλαια είναι καλοδεχούμενα, πάντα όμως μέσα σε ένα πλαίσιο δημόσιου ελέγχου του οργανισμού.

Η CYTA, όπως και όλοι οι ημικρατικοί οργανισμοί, είναι απαραίτητο και αναγκαίο να εκσυγχρονιστούν, να αποκομματικοποιηθούν και να ενδυναμωθούν. Η πολιτική της υπόσκαψης και του στραγγαλισμού των ημικρατικών που ακολουθεί η Κυβέρνηση, πλήττει το δημόσιο συμφέρον και αυξάνει το οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ο καιρός περνά και δεν βλέπουμε να προχωρά ο εκσυγχρονισμός των μεγάλων ημικρατικών οργανισμών όπως η ΑΗΚ και η CYTA. Ανησυχούμε ότι αυτή η καθυστέρηση θα κοστίσει σοβαρά στους ίδιους τους ημικρατικούς αλλά και στα δημόσια οικονομικά. Απευθύνουμε αυστηρή προειδοποίηση προς τη διεύθυνση, το προσωπικό, την Κυβέρνηση και τα κόμματα. Ο καιρός περνά και δεν βλέπουμε να προχωρά η μεταρρύθμιση των ημικρατικών οργανισμών.

Εξακολουθούν οι ιθύνοντες να μιλούν για προσέλκυση ξένων επενδύσεων και καταθέσεων, για πωλήσεις ακινήτων, αδειοδότηση καζίνων, γηπέδων γκολφ και μαρίνων και για ξεπούλημα ημικρατικών οργανισμών που θα τονώσουν τάχα την ανταγωνιστικότητα, χωρίς να προσπαθεί κανείς να βρει λύση για επανεκκίνηση της οικονομίας μας προς τα εμπρός. Μιλούν για κίνητρα για προσέλκυση ξένων επενδυτών και εννοούν φοροαπαλλαγές και χαριστικές χαλαρώσεις, τις οποίες επωφελούνται τελικά πρώτα οι ιθαγενείς ολιγάρχες, φίλοι της Κυβέρνησης. Για εμάς αυτό σημαίνει , επανεκκίνηση προς τα πίσω. 

Η Βουλή πρόσφατα έχει περικόψει τα κονδύλια για τις μελέτες και τους συμβούλους που ακριβοπληρώνονται στα πλαίσια της κυβερνητικής πολιτικής για τις αποκρατικοποιήσεις. Με λύπη παρακολουθούμε την Κυβέρνηση να αξιοποιεί επικοινωνιακά το γεγονός παρουσιάζοντας το ως το τέλος σημαντικών έργων. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι έχουν γίνει στο παρελθόν πολλά έργα μέσω αποκρατικοποιήσεων χωρίς να υπάρχει η μονάδα αποκρατικοποιήσεων με τα πανάκριβα και ανεξέλεγκτα συμβόλαια. 

Φοροδιαφυγή 
Οργιάζει η φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή.  Καλούμε την Κυβέρνηση και την Βουλή να εφαρμόσουν ουσιαστικά μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής. Να υιοθετηθεί η πρόταση των Οικολόγων (που εκκρεμεί από τις 24 Νοεμβρίου 2011) για φορολόγηση των πολύ ψηλών εισοδημάτων, του πλούτου και της πολυτέλειας. Να σταματήσει η φορολογική συγκάλυψη. Καταγγέλλουμε το γεγονός ότι από την επεξεργασία της Λίστας Λαγκάρντ δεν έχει προκύψει – κατά τα λεγόμενα του Εφόρου Φορολογίας – κανένα φορολογικό έσοδο, ενώ σε άλλες χώρες οι έρευνες των αρχών απέδωσαν πολλά εκατομμύρια ευρώ.

Την ίδια ώρα καταγγέλλουμε την αδιαφορία των αρχών στην διερεύνηση άλλων πολύκροτων σκανδάλων φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής όπως τα Panama Papers και τα Bahames papers, και της λίστας Μπόργιανς. Ζητούμε να υπάρξει πλήρης διαφώτιση με δημοσιοποίηση των πολιτικά εκτεθειμένων προσώπων.

Σημειώνουμε ότι η ενοποίηση του Τμήματος Εσωτερικών Προσόδων και της Υπηρεσίας ΦΠΑ δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Κατ’ ακρίβεια σημειώνουμε τις καταγγελίες για προσπάθεια εφαρμογής μιας ιδιότυπης και άνισης φορολογικής αμνηστίας, χαριστική αντιμετώπιση ορισμένων επίλεκτων και κακοδιαχείριση. Υπενθυμίζω ότι οι ανείσπρακτοι φόροι έφτασαν τα 1.53 δισεκατομμύρια ευρώ. «Στάβλο του Αυγεία» χαρακτήρισε πρόσφατα ο έφορος φορολογίας τις φοροεισπρακτικές κρατικές υπηρεσίες. Δεν μας διαφεύγει βέβαια ότι ο ίδιος αποτέλεσε για πολλά χρόνια ηγετικό στέλεχος και μέρος αυτής της κατάστασης. 

Η Βουλή προωθεί μια νέα νομοθεσία για διευκόλυνση της είσπραξης των ανείσπρακτων φόρων και άλλα εργαλεία που θα ενισχύσουν την φοροεισπρακτική ικανότητα του κράτους. Σημειώνουμε ότι και σε αυτή την κοινή πρωτοβουλία έχει παρεισφρήσει με πονηρό τρόπο μια ιδιότυπη διάταξη που συνιστά ουσιαστικά φορολογική αμνηστία. Αυτός είναι ο λόγος που αναβλήθηκε η ψήφιση της πρότασης νόμου προκειμένου να αφαιρεθούν οι σχετικές πρόνοιες, με δική μας πρωτοβουλία. 

Το βέβαιο είναι ότι αν δεν διορθωθεί αμέσως αυτή η κατάσταση με την φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή, δεν μπορούμε να μιλούμε για βιώσιμη ανάπτυξη. Εννοείται ότι είναι καιρός να αντικατασταθεί το πεπαλαιωμένο φορολογικό σύστημα που χρονολογείται από το 2002, με ένα νέο, σύγχρονο και φιλικό στην κοινωνία, στην οικογένεια και στο περιβάλλον σύστημα φορολογίας. Πρέπει η φορολόγηση να γίνεται πάνω σε μία πλήρη φορολογική βάση χωρίς εξαιρέσεις και κενά. Μέσα στα πλαίσια αυτά αναμένουμε την μείωση του ΦΠΑ και άλλων έμμεσων φόρων για είδη πρώτης ανάγκης, την πάταξη της αισχροκέρδειας και την σωστή αξιοποίηση των φορολογικών εσόδων. Εμείς πιστεύουμε ότι τα έσοδα από την εν γένει φορολόγηση πρέπει να κατανέμονται άμεσα στους φορολογούμενους ως κίνητρα για βιώσιμη ανάπτυξη που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, ενώ πρέπει να εφαρμοστούν φορολογικά κίνητρα που να σχετίζονται με το περιβάλλον, την ενέργεια και την διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτινων πόρων. 

Δίνεται η δυνατότητα που δίνεται – αξιοποιώντας τα περιθώρια της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας – να δημιουργηθούν αναπτυξιακά εργαλεία μέσω φορολογίας ή φορολογικών ελαφρύνσεων. Ένα καλό παράδειγμα είναι η πρόσφατη ψήφιση του νόμου για τις αναδυόμενες και καινοφανείς – start up – επιχειρήσεις. 

Πράσινη οικονομία  

Με την εκλογή αυτής της Κυβέρνησης καταθέσαμε ολοκληρωμένη πρόταση για δημιουργία ταμείου πράσινης ανάπτυξης (green fund). Οι περισσότερες χώρες που μπήκαν μαζί μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγαν την πράσινη φορολογία μέσω της οποίας χρηματοδοτήθηκε το ταμείο πράσινης ανάπτυξης. Τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Αντίθετα στην Κύπρο η πράσινη ανάπτυξη – παρά τα αρχικά ενθαρρυντικά βήματα – χάθηκε στο δρόμο,  λόγω έλλειψης οράματος και στοχοπροσήλωσης από τους κυβερνώντες. Έτσι είδαμε τα τελευταία χρόνια να χρεωκοπούν το ταμείο ανανεώσιμων πηγών και εξοικονόμησης ενέργειας και οι κυβερνητική πολιτική για τη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζουμε τα λιγοστά θετικά μέτρα όπως το πρόγραμμα net-metering για τις ηλιακές στέγες και το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των οικιών. 

Γενικό Σύστημα Υγείας 

Με λύπη διαπιστώνουμε, ότι τα όρια δαπανών που τέθηκαν τα τελευταία χρόνια από το Υπουργείο Οικονομικών στα πλαίσια της εφαρμογής της τυφλής λιτότητας του μνημονίου, έχουν εξαρθρώσει τα δημόσια νοσοκομεία. Τα δημόσια ογκολογικά έχουν διαλυθεί, οι ρευματοπαθείς, οι νεφροπαθείς,  οι θαλασσαιμικοί, τα παιδιά με συγγενείς καρδιοπάθειες, οι χρόνιοι ασθενείς και άλλες κατηγορίες ασθενών διαμαρτύρονται για τα τεράστια κενά που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια. Παρά τις πολλές συσκέψεις και αποφάσεις η Κύπρος αναστενάζει στους διαδρόμους των δημόσιων νοσοκομείων και στις ατέλειωτες λίστες αναμονής. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του υπουργού υγείας και την προεδρική παρέμβαση φαίνεται να προβάλλονται εμπόδια από το εσωτερικό της Κυβέρνησης. Εμείς ζητούμε να προχωρήσει άμεσα η λειτουργική και συμφωνημένη αυτονόμηση των νοσοκομείων και να σταματήσει η διάλυση των δημόσιων ιατρικών υπηρεσιών.

Περιβάλλον 
Η Κυβέρνηση εγκαλείται όχι πλέον μόνο για την καθυστέρηση στην εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων για την προστασία και ανάδειξη του βιότοπου της χερσονήσου του Ακάμα – γεγονός που οδηγεί την περιοχή σε σταθερή οικολογική υποβάθμιση (λατομεία, υπερβόσκηση, σκουπίδια, σαφάρι κλπ) – αλλά και γιατί επιτρέπει  μετά από πολλά χρόνια να κτίζονται οι παρυφές του Ακάμα με την αδειοδότηση περιβαλλοντικά απαράδεκτων έργων στην Πέγεια και στα Λουτρά της Αφροδίτης.

Αλλά τι να περιμένει κανείς από μια Κυβέρνηση που έχει καταργήσει ή μετακινήσει περιοχές προστασίας της φύσης ΝΑΤΟΥΡΑ 2000 για να «κάνει χώρο» για να κτιστούν κι άλλα τσιμεντένια κουτιά και να πλουτίσουν κι άλλο οι ημέτεροι; Και ως κερασάκι στη τούρτα – η Κυβέρνηση παρά τις περί του αντιθέτου δεσμεύσεις της – ετοίμασε και νομοσχέδιο που παρακάμπτει τον περιβαλλοντικό έλεγχο για χάρη των «μεγάλων αναπτύξεων». 

Στα αρνητικά επίσης καταγράφεται η απουσία πιστώσεων για το περιβάλλον. Για ακόμα μια χρονιά σημειώνεται η πενιχρή χορηγία για τα καταφύγια ζώων και η σχεδόν μηδαμινή χορηγία που παραχωρείται στην Ομοσπονδία Περιβαλλοντικών και Οικολογικών Οργανώσεων Κύπρου. Οι ανάγκες για τη λειτουργία των περιβαλλοντικών και ιδιαιτέρως των οργανώσεων που προσφέρουν στον τομέα της προστασίας των ζώων μεγαλώνουν χρόνο με το χρόνο. Δυστυχώς στο υπουργείο οικονομικών δεν φαίνεται να εκτιμούν την προσφορά των περιβαλλοντικών και φιλοζωικών οργανώσεων.

Διαφθορά και τιμωρία – δικαιοσύνη

Διατυπώνουμε την ανησυχία μας για την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος της χώρας. Όμως απορρίπτουμε την πολιτική των κυβερνώντων οι οποίοι στο όνομα της προστασίας των τραπεζών έχουν προσφέρει ουσιαστικά ασυλία σε όσους ευθύνονται για την καταστροφή ή αποφεύγουν να νομοθετήσουν μέτρα υπέρ των θυμάτων της τραπεζικής κρίσης. 

Δεν είδαμε – όπως συνέβη σε άλλες χώρες με παρόμοιες εμπειρίες – τους υπεύθυνους της τραπεζικής πανωλεθρίας να οδηγούνται στη Δικαιοσύνη και να πληρώσουν για τα εγκληματικά τους λάθη και συμπεριφορές. 

Αντίθετα είχαμε και επιβράβευση αυτών που ευθύνονται για την καταστροφή των τραπεζών. Κανείς εκ των κυβερνώντων δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται το διαβρωτικό ρόλο της ατιμωρησίας στην όποια προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας και την κοινωνικής συνοχής.

Αλλά γιατί η πολιτική ολιγαρχία να επιδιώξει την τιμωρία των ενόχων όταν είναι και η ίδια μπλεγμένη μέχρι το κόκκαλο στη διαφθορά και στη διαπλοκή; (βλέπε focus, αποχετευτικό Πάφου κ.ο.κ.).

Και ενώ οι ίδιοι που ευθύνονται για την καταστροφή – κάποιοι τραπεζίτες, ελεγκτές, λογιστές και δικηγόροι- κάνουν πάρτι, και από υπεύθυνοι και συνένοχοι, μετατρέπονται σε επίγονους που διαχειρίζονται την υποτιθέμενη επιχείρηση σωτηρίας – υπό την κάλυψη των ξένων επενδυτών και διευθυντών, που ως κοράκια επέλασαν και κατασπάραξαν τις σάρκες των χρεωκοπημένων κυπριακών τραπεζών – τα θύματα τους, σέρνονται στα δικαστήρια και διπλοτιμωρούνται.

Ποιοι είναι τα θύματα; Πρόκειται για τους κατόχους αξιογράφων,  τους δανειολήπτες των μη εξυπηρετούμενων δανείων και του ελβετικού φράγκου, τους κουρεμένους καταθέτες, τους μικρομετόχους της Λαϊκής Τράπεζας, τους απολυμένους από τις Κυπριακές Αερογραμμές και τους πρώην υπαλλήλους των τραπεζών κ.ο.κ.

Ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών προτείνουμε:

1. Άμεση  εφαρμογή των δεσμεύσεων του Προέδρου Αναστασιάδη για επίλυση του προβλήματος που αντιμετωπίζουν χιλιάδες μη θεσμικοί κάτοχοι αξιογράφων. Εφαρμογή μέτρων ελάφρυνσης του βάρους της αδικίας με ανάληψη της ευθύνης από τις τράπεζες. Η πρόσφατη ανακοίνωση που εμπλέκει στην υπόθεση αυτή τον Συνεργατισμό αντιμετωπίζεται με πολλή επιφύλαξη γιατί ακόμα δεν έχουν δοθεί οι αναγκαίες διευκρινίσεις για να καταλάβουμε εμείς και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι περί τίνος πρόκειται.
2. Ψήφιση νομοθεσίας για τους δανειολήπτες των δανείων σε Ελβετικό φράγκο και σε άλλο ξένο συνάλλαγμα ώστε τη συναλλαγματική διαφορά να την αναλαμβάνουν εξ’ ολοκλήρου οι τράπεζες.
3. Κατάργηση διά νόμου όλων των καταχρηστικών ρητρών των δανείων.
4. Τροποποίηση της νομοθεσίας και ένταξη των τραπεζών στο νόμο περί τοκογλυφίας.
5. Δημιουργία δημόσιου φορέα διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων με κρατική και ιδιωτική χρηματοδότηση για να απαμβλυνθεί αποφασιστικά το πρόβλημα των εξυπηρετούμενων δανείων.
6. Να συμφωνηθεί ένα δίκαιο μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο σχέδιο αποζημίωσης των κουρεμένων καταθετών και μικρομετόχων της Λαϊκής Τράπεζας, σύμφωνα με το ψήφισμα της  Βουλής των Αντιπροσώπων. Να μεταφερθούν τα περιουσιακά στοιχεία της πρώην λαϊκής στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους 
7. Να εξαιρεθούν από τις εκποιήσεις και από την πακετοποίηση και μαζική πώληση δανείων τα δάνεια για μικρή πρώτη κατοικία και μικρή επιχείρηση. Να τύχει συνολικής επαναξιολόγησης και αλλαγής η νομοθεσία των εκποιήσεων.
8. Εκπλήρωση των υποχρεώσεων της Κυβέρνησης έναντι των ταμείων προνοίας των απολυμένων εργαζομένων των τραπεζών.

Σε αυτό το σημείο οφείλουμε να δηλώσουμε ότι αντιμετωπίζουμε με πολλή επιφύλαξη την προσπάθεια της νέας διεύθυνσης και του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας Κύπρου, για εισδοχή της Τράπεζας Κύπρου στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου.

Επίλογος

Ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών συνεχίζουμε και μέσα στο 2017 να καταθέτουμε μια εναλλακτική πρόταση για την πολιτική με επίκεντρο τον Άνθρωπο και τη Φύση και όχι την εξυπηρέτηση της οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας.

Είμαστε ένα κίνημα πολιτών που αγωνίζεται για την προστασία των δικαιωμάτων των απλών πολιτών για δικαιοσύνη και πρόοδο, μέσα σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής και συμφιλίωσης των ανθρώπινων αναγκών με το φυσικό περιβάλλον.