Δημοσιογραφική Διάσκεψη για το Κυπριακό, Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2016

 

Οι πρόσφατες εξελίξεις στο Κυπριακό, αποτελούν το αποτέλεσμα συντονισμένων ενεργειών από μέρους  της Αμερικανικής διπλωματίας και της γραμματείας του ΟΗΕ που στόχο είχαν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις της Τουρκίας για άμεση διευθέτηση του Κυπριακού.

Ετέθη ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα από την Τουρκική / Αμερικανική πλευρά και βιώσαμε την επιτάχυνση των συνομιλιών, με χρονικό ορίζοντα την πολυμερή διάσκεψη μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου.

Είναι προφανές ότι η διευθέτηση του Κυπριακού, πριν να σιγήσουν τα όπλα στη Συρία, θα ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας στις διαπραγματεύσεις για το μέλλον της περιοχής. Είναι γι’ αυτό το λόγο που η Ρωσία είχε πολλάκις αμφισβητήσει το πιεστικό χρονοδιάγραμμα που θέτουν Τουρκία και ΗΠΑ (δυστυχώς και ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ) για επίτευξη συμφωνίας στο Κυπριακό μέσα στο 2016. Η Ρωσία είχε καταγγείλει δημόσια τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ και φαίνεται να μην ευνοεί – σε αντίθεση με τους Αμερικανούς της κ. Νιούλαντ – την επίτευξη συμφωνίας «άρον – άρον» μέσα στο 2016.

Σύμφωνα με τη δική μας εκτίμηση, η βεβιασμένη επίτευξη συμφωνίας μέσα στο 2016 εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας και των ΗΠΑ σε σχέση με το Συριακό και την επαναχάραξη του γεωπολιτικού χάρτη της περιοχής μας. Για όσους θα σπεύσουν να ισχυριστούν αφελώς ότι «εμάς δεν μας ενδιαφέρουν οι λόγοι που η Τουρκία αποφάσισε ότι είναι η ώρα να λύσει το Κυπριακό, ας εκμεταλλευτούμε το παράθυρο ευκαιρίας», συστήνουμε να μην βιάζονται και να κρατούν μικρό καλάθι.

Η Τουρκία προειδοποιεί ότι «μόνο η ίδια καθορίζει το όριο των υποχωρήσεων της» (πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού της Τουρκίας κ. Γιλντιρίμ).  

«Πλανώνται πλάνην οικτρά» όσοι ελπίζουν ότι οι Αμερικανοί της κ. Νιούλαντ, θα καταφέρουν να πείσουν τους Τούρκους να εγκαταλείψουν το στρατηγικό τους στόχο που είναι ο στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου διά της Τουρκοκυπριακής κοινότητας, η οποία θα αναβαθμιστεί σε ισότιμος συνέταιρος στη νέα κατάσταση πραγμάτων.

Λέγεται επίσης ότι ο Ερντογάν ανησυχεί από την αλλαγή σκυτάλης στη διοίκηση των ΗΠΑ αλλά και του ΟΗΕ. Ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ είναι εντελώς απρόβλεπτος και εάν υλοποιήσει τις διακηρύξεις του για τον νέο Αμερικάνικο απομονωτισμό, τότε αυτό θα έχει ως επακόλουθο τον περιορισμό του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για περαιτέρω ανάμιξη στο Κυπριακό. Το ίδιο ισχύει και για τον ΟΗΕ, αφού ο νέος χρόνος θα φέρει την ανάληψη της ηγεσίας του ΟΗΕ έναν Ευρωπαίο πολιτικό και ίσως την αποχώριση του κ. Έιντε από τις διαπραγματεύσεις κ.ο.κ., εξελίξεις που γενικώς φαίνεται να εκτιμώνται ως τουλάχιστον αβέβαιες για τα συμφέροντα  της Τουρκίας.

Οι γεωπολιτικές συγκυρίες είναι ενδιαφέρουσες και προσφέρονται για σοβαρή μελέτη και αξιοποίηση. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται χρόνος.

Αυτό λοιπόν το κύριο και αναγκαίο συστατικό για απόκτηση στρατηγικών πλεονεκτημάτων στη διαπραγμάτευση επιχειρούν να αφαιρέσουν από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσοι τον έχουν ζεύξει στο ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα του Δεκεμβρίου του 2016.

Έχουμε την άποψη ότι είναι προς το συμφέρον της υπόθεσης της Κύπρου, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να απεγκλωβιστεί με επιδέξιους και αποφασιστικούς χειρισμούς από τη χρονοθυρίδα των εκβιαστικών διλημμάτων και να κερδίσει χρόνο πριν επανέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Χρόνο, που δεν πρέπει να τον αφήνει να παρέρχεται άσκοπα και άστοχα. Στους επόμενους μήνες πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ενδυνάμωσης των στρατηγικών συμμαχιών της Κύπρου με τις γειτονικές κι άλλες χώρες. Αρκετά καθυστερήσαμε. Είναι καιρός να προχωρήσουμε σε αμυντικές συμφωνίες. Να επιταχύνουμε τα ενεργειακά έργα, τον αγωγό φυσικού αερίου Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας και την ηλεκτρική διασύνδεση των τριών χωρών. Να προχωρήσουμε το πρόγραμμα των γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ παρακάμπτοντας τις ενστάσεις της Τουρκίας.

Είναι προς τούτο ιδιαίτερα σημαντικό να καταλήξουμε στην απόφαση και να επιμένουμε στην εμπλοκή όλων των μεγάλων δυνάμεων στη διαδικασία των συνομιλιών. Η Κύπρος βρίσκεται στο επίκεντρο των συγκρούσεων των μεγάλων δυνάμεων, διατηρώντας την ουδετερότητα της – και καλά κάνει να τη διατηρήσει.

Η ουδετερότητα όμως απαιτεί ισορροπίες. Οι ισορροπίες απαιτούν ισόρροπη στάση και ισοδύναμη συμπεριφορά προς τις μεγάλες δυνάμεις. Δυστυχώς η εμπλοκή των μεγάλων δυνάμεων στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, χαρακτηρίζεται από μια μεγάλη ανισορροπία υπέρ των ΗΠΑ. Η κ. Νιούλαντ ανέλαβε να λύσει το Κυπριακό, μέσα στα πλαίσια των συμφερόντων του ΝΑΤΟ και της Τουρκίας (θυμηθείτε την έκθεση του Νιχάτ Ερίμ 1956) και εμείς φαίνεται να το αποδεχόμαστε χωρίς αντίδραση.

Είναι προς το συμφέρον των Ελλήνων της Κύπρου και του συνόλου του Κυπριακού λαού να επιδιώξουμε τη δυναμική εμπλοκή της Ρωσίας και άλλων δυνάμεων στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Αυτό κακώς δεν έγινε μέχρι τώρα. Τώρα έφτασε η στιγμή που εάν αυτό δεν επιδιωχθεί με στοχοπροσήλωση θα διαπράξουμε θανάσιμο λάθος. Επιβάλλεται να ξεκαθαρίσουμε το τοπίο, γιατί δυστυχώς οι τοποθετήσεις της κυβερνητικής παράταξης είναι εν πολλοίς αντιφατικές και συγχύζουν.

Η δική μας θέση ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, είναι καθαρή σαν κρύσταλλο: Η επικύρωση του συμφωνημένου, μεταξύ των δύο κοινοτήτων, πλαισίου για την ασφάλεια που θα περιλαμβάνει και την κατάργηση των εγγυήσεων του ’60, είναι η μοναδική υπόθεση μιας Διεθνούς Διάσκεψης στην οποία θα συμμετέχουν ισότιμα τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κυπριακή Δημοκρατία και βεβαίως η Ελλάδα και η Τουρκία. Ούτε πολυμερής, ούτε πενταμερής διάσκεψη. Και προς Θεού, καμία σχέση με τη διαδικασία του Μπούργκενστοκ.

Όσοι αναφέρονται στο Μπούργκενστοκ και παίζουν με ασαφείς πλην επικίνδυνες διατυπώσεις προσφέρουν κάκιστη υπηρεσία.

Στο Μπούργκενστοκ οδηγηθήκαμε ως μέρος μιας διαδικασίας που εμπεριείχε το στοιχείο της επιδιαιτησίας (που ευτυχώς δεν έχουμε στην παρούσα φάση) και των ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων (που δυστυχώς υπάρχουν και τώρα έστω και συγκαλυμμένα) ως τραγικές συνέπειες της συνάντησης της Νέας Υόρκης τον Φεβρουάριο του 2004.

Στο Μπούργκενστοκ είχαμε επίσης συζήτηση εφ’ όλης της ύλης του Κυπριακού, μια κατάσταση την οποία οφείλει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ανυπερθέτως να αποφύγει αυτή τη φορά.

Τέλος, στο Μπούργκενστοκ είχαμε την παράλληλη παρουσία των εγγυητριών δυνάμεων, έτοιμων να εμπλακούν στη συζήτηση όλων των θεμάτων και μεταξύ αυτών και των ζητημάτων που αφορούν την ασφάλεια και τις εγγυήσεις. Προτάσεις που επανέρχονται κυρίως από τον κ. Ακιντζί μέσω της εισήγησης για «πολυμερή, σε δύο τραπέζια» και δυστυχώς αναπαράγονται από διάφορους κύκλους, παραπέμπουν ακριβώς στην επανάληψη του Μπούργκενστοκ, μέσα στα πλαίσια μιας οιωνεί επιδιαιτησίας.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πρέπει να αποφύγει την εμπλοκή στη συζήτηση στη Διεθνή Διάσκεψη άλλων θεμάτων πλην της ασφάλειας και  των εγγυήσεων και ή δυνατόν να επιδιώξει σύγκλιση με τον Ακιντζί στα θέματα εγγυήσεων και ασφάλειας, πριν τεθούν ενώπιον της Διεθνούς Διάσκεψης. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει προς τούτο καταθέσει σχετική πρόταση – χωρίς δυστυχώς να τη συζητήσει με το Εθνικό Συμβούλιο και χωρίς τη συναίνεση όλων μας – την οποία εξ’ όσων γνωρίζουμε έχει ήδη προσπαθήσει να συζητήσει επανειλημμένα με τον Ακιντζί. Είναι πιστεύω ουσιώδες να επιδιωχθεί τις αποφάσεις για την ασφάλεια της Κύπρου, να τις πάρουν οι ίδιοι οι Κύπριοι. 

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πρέπει να επιμένει στην άμεση αποχώρηση των Τουρκικών στρατευμάτων αναδιατυπώνοντας την πρόταση του, σύμφωνα με τις απόψεις της πλειοψηφίας των κομμάτων. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να αποδεχτεί στην ρευστή περίοδο της εφαρμογής της λύσης του Κυπριακού να βρίσκονται ισχυρές δυνάμεις του Τουρκικού στρατού στην Κύπρο. Πρέπει με την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας να περιοριστούν οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο εγγυητριών δυνάμεων στους αριθμούς που προνοούσαν οι συνθήκες του ’60, για όση χρονική περίοδο θα χρειαστεί για να εφαρμοστεί η συμφωνία (ήδη λέγεται για 90 ημέρες).

Όσον αφορά τις εγγυήσεις, απορρίπτουμε τις εγγυήσεις από την Τουρκία ή άλλη ξένη χώρα ή οργανισμό. Καμία σύγχρονη χώρα δεν καταφεύγει σε εγγυήσεις στο εξωτερικό για να εξασφαλίσει συνθήκες εσωτερικής ασφάλειας.

Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πρέπει να είναι τις επόμενες μέρες ιδιαίτερα προσεκτικός. Στο επόμενο διάστημα αν δεν προσέξει μπορεί να θέσει εαυτόν – και βεβαίως την υπόθεση της Κύπρου – σε αναπόδραστη διαδρομή που θα καταλήγει σε ανυπέρβλητα αδιέξοδα.

Όπως είπε πρόσφατα σε μια δημόσια ομιλία του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης «σαράντα δύο χρόνια είναι πολλά». Και προσθέτω με δικά του λόγια «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αποδεχθούμε μια άδικη και μη βιώσιμη συμφωνία στο Κυπριακό που θα καθιστά την Κύπρο προτεκτοράτο της Τουρκίας».

Η σημερινή γενιά των πολιτικών και ιδιαίτερα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης θα κριθούμε από την ιστορία και τις μελλοντικές γενιές, όχι μόνο για όσα κάναμε ή δεν κάναμε τα χρόνια που ζούμε, αλλά μάλλον για την κληρονομιά που τους αφήσαμε. Αν τους αφήσουμε μια χώρα μοιρασμένη όπως την παραλάβαμε, θα μας καταδικάσουν. Αν τους αφήσουμε μια χώρα υπόδουλη στην Τουρκία, όπου οι Έλληνες θα ζουν υπό ζυγό και θα μεταναστεύουν σωρηδόν στην αναζήτηση μιας «ώρας ελεύθερη ζωή», τότε θα μας καταριούνται εσαεί.

Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, στην προσπάθεια που καταβάλει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, να αποφύγει κατά τρόπο που δεν θα χωρεί αμφιβολία, το ενδεχόμενο να καταστεί η Κύπρος, προτεκτοράτο της Τουρκίας.

  

Επιγραμματικά λοιπόν και για ευκολία των ΜΜΕ: 1.    Δεν υπάρχει κανένας λόγος να βιαζόμαστε να επανέλθουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Είναι λάθος να ζητούμε να επανέλθουμε στο σημείο όπου διακόπηκαν οι διαπραγματεύσεις. 2.    Συνέχιση των διαπραγματεύσεων στην Κύπρο με προτεραιότητα στο εδαφικό – περιουσιακά οικονομική πτυχή (αποζημιώσεις – κόστος λύσης – τραπεζική εναρμόνιση) και μεταβατικές διατάξεις. 3.    Αξιοποίηση του χρόνου για επίτευξη στρατηγικών πλεονεκτημάτων (Ρωσία – Ενεργειακές και αμυντικές συμμαχίες). 4.    Διεθνής Διάσκεψη με συμμετοχή των πέντε μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και διακριτή παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και μόνο αφού υπάρξει συμφωνία (ή σύγκλιση) σε όλα τα θέματα, ακόμα κι αυτό της ασφάλειας / εγγυήσεις.