Εκποιήσεις: Μια λογική απορία

Αφού το νομοσχέδιο της Κυβέρνησης δεν καταργεί την υφιστάμενη διαδικασία εκποιήσεων (ναι, αυτή η «αργή» διαδικασία με το κτηματολόγιο και το δικαστήριο δεν καταργείται σύμφωνα με το κυβερνητικό νομοσχέδιο), γιατί να μην δίνεται στους μικροφειλέτες το δικαίωμα να την επιλέξουν;

Γιατί δίνεται αυτό το δικαίωμα μόνο στους δανειστές;

Γιατί δεν καθιστούμε υποχρέωση για τις τράπεζες, αν ο μικροφειλέτης το ζητήσει και εάν γι’ αυτόν είναι τόσο επιθυμητό, να επιλέξουν το δρόμο της εκποίησης μέσω κτηματολογίου;

Δεν είναι αυτό μια ενδιάμεση λογική λύση μεταξύ της καθολικής προστασίας και της τραπεζικής ασυδοσίας;

Γιατί η Κυβέρνηση αρνείται να δεχθεί αυτήν την εισήγηση μου;

Η Τρόικα δέχεται ότι πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ μεγάλων και μικρών οφειλετών γι’ αυτό και επέτρεψε τη διαδικασία της υποχρεωτικής διαμεσολάβησης για μικρά δάνεια (γενικώς δάνεια 170.000 ευρώ αρχική σύμβαση και 350.000 ευρώ αρχική σύμβαση για ενυπόθηκα με κύρια κατοικία), η Κυβέρνηση γιατί δεν το δέχεται;

Μήπως γιατί ακριβώς αυτούς τους ανθρώπους – αυτούς που ονομάζω «μαρίδα» – θα στοχεύσουν και θα κυνηγήσουν οι τράπεζες αφού περάσουν το στάδιο της διαμεσολάβησης (εξάλλου στο χέρι τους είναι να αποδεχτούν ή να απορρίψουν τις εισηγήσεις του διαμεσολαβητή) αντί των μεγαλοφειλετών (αυτούς που αποκαλώ «καρχαρίες»). 

Ιδού η απορία.

Εκποιήσεις, μαρίδες και καρχαρίες

Μετά λύπης διαπιστώνω ότι η κυβέρνηση παρά τις επικοινωνιακές εξαγγελίες προς την κυπριακή κοινωνία, δεν έχει πράξει ουσιαστικά τίποτα για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών που θα προκύψουν από τις εκποιήσεις των ενυπόθηκων περιουσιών. Πρόκειται – όπως όλοι ομολογούν – για ένα θέμα που αφορά και επηρεάζει καίρια ένα μεγάλο μέρος των κυπριακών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά πρωτίστως έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα των τραπεζών και κατ’ επέκταση της κυπριακής οικονομίας.

Η άνευ όρων ισοπεδωτική προσέγγιση σε όλα τα θέματα οικονομίας και κοινωνικής πολιτικής, ξεπερνά ακόμη και τις προσδοκίες του πιο σκληρού καπιταλιστή, αφού παραλείπει να συνυπολογίσει τις συνέπειες αλλά και τις παράπλευρες απώλειες της οικονομίας, με πρώτη το βάθεμα της ύφεσης και το περαιτέρω «στέγνωμα» της αγοράς. Στις οικονομίες των δυτικών χωρών γίνονται εκποιήσεις, αλλά ταυτόχρονα διοχετεύεται απρόσκοπτη ρευστότητα στην αγορά που ευνοεί τους πιο παραγωγικούς παράγοντες της οικονομίας, με στόχο στο τέλος να αυξήσει την εργοδότηση και τους μισθούς, δηλαδή να αυξήσει την οικονομική δυνατότητα του πολίτη ο οποίος  με τη σειρά του θα στηρίξει τις μικρές και μεγάλες παραγωγικά βέλτιστες επιχειρήσεις στηρίζοντας ταυτοχρόνως και τις τράπεζες.

Οι κυβερνώντες και η τρόικα δείχνουν να ξεχνούν ότι μόνο η ανάπτυξη με βιώσιμο και αειφορικό τρόπο μπορεί να στηρίξει την οικονομία και όχι το ξεπούλημα των περιουσιών στα κερδοσκοπικά ταμεία-«hedge funds», τα κέρδη των οποίων θα καταλήξουν σε ξένες τσέπες και δεν πρόκειται να επανέλθουν ξανά στη δική μας οικονομία.

Κατά την άποψη μου το θέμα δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην διαχείριση ενός νομοσχεδίου το οποίο με εκβιαστικό τρόπο προσπαθεί να επιβάλει η κυβέρνηση. Το ζήτημα της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν αφορά μόνο της τράπεζες. Αφορά την οικονομία δηλαδή χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυτής της χώρας, δηλαδή τους ανθρώπους. 

Αντιλαμβάνομαι τη σημασία που δίνεται στο θέμα αυτό εν όψει των περίφημων stress test των τραπεζών αλλά δεν μπορώ να παραβλέψω το γεγονός – που επισημάνθηκε πρόσφατα για άλλη μια φορά από έγκυρους οικονομολόγους- ότι στην Κύπρο εφαρμόστηκε η πιο σκληρή συνταγή "σωτηρίας" με πολιτικά κίνητρα που στόχευε μεν τους Ρώσους ολιγάρχες αλλά κτύπησε καίρια τους Κύπριους καταθέτες, εργαζόμενους και νοικοκυριά. 

Το επιχείρημα ότι η υφιστάμενη διαδικασία εκποιήσεων δεν επιτρέπει στις τράπεζες να κυνηγήσουν τους οφειλέτες κατά την άποψη μου δεν ευσταθεί. Στην δική μου την αντίληψη και γνώση οι τράπεζες δεν επεδίωξαν όλο αυτό το χρόνο να αναζητήσουν το "λαβείν τους" μέσω της αναδιάρθρωσης των δανείων. Αντίθετα επιδεικνύεται μία άτεγκτη συμπεριφορά προς τους μικροφειλέτες ενώ οι μεγαλοφειλέτες αφήνονται συστηματικά στο απυρόβλητο. Είναι γι αυτό που φαντάζει αβάσιμο το επιχείρημα ότι με το νομοσχέδιο για τις εκποιήσεις θα δοθούν εργαλεία για να πιεστούν οι «έχοντες» να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. 

Όπως ομολογείται στο έγγραφο ανάλυσης επιπτώσεων που η ίδια η κυβέρνηση κατέθεσε στη Βουλή των Αντιπροσώπων από το νόμο για τις εκποιήσεις αναμένεται να επηρεαστούν αρνητικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έχουν δάνεια με ενυπόθηκες περιουσίες. Είναι το δίχτυ που θα μαζέψει τη φτωχή μαρίδα. Οι καρχαρίες για άλλη μία φορά θα ξεφύγουν (όπως διαπιστώνει πλέον και η αυτού μακαριότητα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β΄).

Για το λιμάνι της Λάρνακας

Πρόσφατα έχει προκύψει μέγα θέμα γύρω από το μέλλον και το χαρακτήρα του λιμανιού της Λάρνακας από αφορμή την αψυχολόγητη ενέργεια της Κυβέρνησης και της Αρχής Λιμένων να παραχωρήσουν άδειες στο λιμάνι Λάρνακας για εργασίες βιομηχανικού χαρακτήρα σε εταιρείες που εξυπηρετούν την έρευνα για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Κυπριακή ΑΟΖ. Χαρακτηρίζω την ενέργεια των αρχών αψυχολόγητη γιατί προβάλλοντας λόγους «δημοσίου συμφέροντος» επιχείρησαν να προωθήσουν τα σχέδια τους εν κρυπτώ, γεγονός που τροφοδότησε τελικά κύμα αντιδράσεων. Έχω δηλαδή την εντύπωση ότι ο λαός της Λάρνακας περισσότερο αντιδρά για την εμφανή υποβάθμιση του και παραγνώριση του από τις αρμόδιες αρχές, παρά για την επικινδυνότητα των δραστηριοτήτων. Διότι σε όποιο βαθμό κι αν βρίσκεται η επικινδυνότητα η πικρή εμπειρία απέδειξε ότι η διαχείριση ακόμα και εκ πρώτης όψεως «ακίνδυνων φορτίων» μπορεί να λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής κινδύνου (π.χ. Μαρί). Τέτοια είναι και η μέχρι σήμερα διαχείριση του θέματος από τις αρμόδιες αρχές στο Λιμάνι της Λάρνακας. 

Θέλουμε να υπενθυμίσουμε ότι ως Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών φέραμε στην επιφάνεια αυτό το θέμα από τις 13 Φεβρουαρίου 2014 με επιστολή μου προς τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και με κοινοποίηση της σε αρκετούς οργανισμούς και φορείς της Λάρνακας. Αξίζει για την ιστορία να αναφέρω ότι εκείνη η επιστολή τελείωνε ως εξής: «Έχοντας αυτές τις σκέψεις και προβληματισμό στο μυαλό είμαι σίγουρος πως οι δημότες της Λάρνακας δεν θα μείνουν απαθείς και προβλέπω έντονες αντιδράσεις».

Με τα πιο πάνω υπόψη μπορώ βάσιμα να ισχυριστώ ότι τόσο η Κυβέρνηση, η οποία έλαβε την πολιτική απόφαση, όσο και η Αρχή Λιμένων που εφαρμόζει τα σχετικά, ως διαχειριστική αρχή του λιμανιού της Λάρνακας, έχουν τεράστιες ευθύνες για την υπάρχουσα κατάσταση που επικρατεί στο λιμάνι αλλά και για την έντονη κοινωνική ανασφάλεια και αβεβαιότητα που έχει καλλιεργηθεί σχετικά με το μέλλον της πόλης, την ποιότητα ζωής, την ασφάλεια, την υγεία των κατοίκων καθώς επίσης και τις αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες αυτών των δραστηριοτήτων.

Ως Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, εισηγούμαστε όπως γίνουν στοχευμένα δυο βασικές μελέτες οι οποίες θα κινούνται στους εξής άξονες:

α.  Όσον αφορά την ανάπτυξη του λιμανιού της Λάρνακας σε καθαρά τουριστικού χαρακτήρα λιμάνι, θα πρέπει να γίνει μια εμπεριστατωμένη μελέτη η οποία θα δίνει απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα:

          - Ευκαιρίες, Προοπτικές, Προκλήσεις, Απειλές, Ασφάλεια, Κόστος, Έσοδα.

β.   Όσον αφορά την ανάπτυξη του λιμανιού της Λάρνακας σε καθαρά βαριάς βιομηχανίας χαρακτήρα λιμάνι, θα πρέπει να γίνει επίσης μια εμπεριστατωμένη μελέτη η οποία θα δίνει απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα:

          - Ευκαιρίες, Προοπτικές, Προκλήσεις, Απειλές, Ασφάλεια, Κόστος, Έσοδα.

Άξιο αναφοράς είναι ότι θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη στις μελέτες, ορισμένα κοινά δεδομένα τα οποία υπάρχουν, όπως το γεγονός ότι το λιμάνι είναι μικρό σε μέγεθος και δίπλα από την Μαρίνα και το ότι το λιμάνι γεωγραφικά και πολεοδομικά είναι στο κέντρο της πόλης της Λάρνακας, μέσα ουσιαστικά σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή.

Στη συνέχεια αφού ολοκληρωθούν οι δυο αυτές μελέτες θα είναι σε θέση να εξάξουν οι αρμόδιοι τα συμπεράσματα και να τα συγκρίνουν, ούτως ώστε να δουν  κατά πόσο θα μπορούσε και ποια ανάπτυξη, να έχει τα περισσότερο θετικά και ασφαλή αποτελέσματα επιτυχίας της υλοποίησης του έργου. Οι οποιεσδήποτε αδειοδοτήσεις έργων, έστω και σε προσωρινή βάση, είναι εντελώς ανορθόδοξες και αντιεπιστημονικές και γεννούν βάσιμες ανησυχίες και επιφυλάξεις.

Τέλος θεωρώ ότι πρέπει να παγώσουν αμέσως όλα τα έργα που μετατρέπουν το λιμάνι έστω και «προσωρινά» σε βιομηχανικό. Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι δεν έχει προηγηθεί πλήρης μελέτη εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον πριν την αδειοδότηση του έργου, γεγονός που αντίκειται στο πνεύμα των Ευρωπαϊκών οδηγιών για την προστασία του περιβάλλοντος. 

Θεωρώ ότι είναι σωστό και δίκαιο τα όποια πορίσματα εξαχθούν από τις σχετικές μελέτες να παρουσιαστούν σε όλο τον κόσμο της Λάρνακας διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο το δικαίωμα της ενημέρωσης και πληροφόρησης του κοινού αλλά και όπως δοθούν προς έγκριση από τους δημότες της πόλης μέσα από την διεξαγωγή ενός τοπικού δημοψηφίσματος.