Ομιλία Γενικού Γραμματέα Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών κ. Γιώργου Περδίκη στην 25η Συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου ΠΟΜΑΚ και ΠΣΕΚΑ και του 7ου Παγκόσμιου Συνεδρίου της Νεολαίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αποδήμων Κυπρίων (ΝΕΠΟΜΑΚ)

Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία - Λευκωσία, 25 – 27 Αυγούστου 2014

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Ομογενείς και απόδημοι Κύπριοι,

Είναι με ιδιαίτερη τιμή που απευθύνω αυτό το θερμό καλωσόρισμα στην 25^η Συνεδρία του Κεντρικού Συμβουλίου ΠΟΜΑΚ και ΠΣΕΚΑ και του 7^ου Παγκόσμιου Συνεδρίου της Νεολαίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αποδήμων Κυπρίων (ΝΕΠΟΜΑΚ).

Ακόμα ένας χρόνος βρίσκει το νησί μας μοιρασμένο από την Τουρκική κατοχή και επεκτατισμό. Ακόμα ένα χρόνο, εσείς, εκπροσωπώντας τους αποδήμους Κυπρίους, μαζεύεστε στο νησί μας όχι για καλοκαιρινές διακοπές και συναπάντημα με τους συγγενείς, αλλά για συντονισμό και σχεδιασμό στον κοινό αγώνα για την ελευθερία της πατρίδας μας.

Αλλά ποιον αγώνα φίλες και φίλοι, αγαπητοί συμπατριώτες;

Δεκαετίες συζητήσεων στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας έφεραν μόνο υποχωρήσεις και παγίωση κατοχικών δεδομένων. Οδήγησαν στην απογοήτευση τον Κυπριακό λαό και στην απομάκρυνση από τις αρχές μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης.

Όλα αυτά τα χρόνια η διαχείριση του Κυπριακού μένει στην επιφάνεια του προβλήματος. Ασχολείται με το αποτέλεσμα και όχι το αίτιον. Γίνεται μια διαχείριση πρόχειρη, τυχάρπαστη και βραχείας οπτικής, διαχείριση που δεν φτάνει στη ρίζα του προβλήματος. Εμείς ως Οικολόγοι πιστεύουμε ότι στη ρίζα του προβλήματος βρίσκεται ο δυσμενής συσχετισμός δυνάμεων, η ανισορροπία ισχύος. Αν δεν αλλάξει αυτό το δεδομένο, ότι κι αν συμβαίνει στην επιφάνεια δεν θα έχει ιδιαίτερη σημασία. Μάλιστα, όσο περνά ο χρόνος μπορεί ο συσχετισμός αυτός να γίνεται χειρότερος. Ο χρόνος δεν αξιοποιείται θετικά. Αφήνεται να παρέρχεται, αναπαράγοντας και παγιώνοντας τα κατοχικά δεδομένα.

Η αντίληψη της Κυπριακής πολιτικής ηγεσίας στερείται διαχρονικά στρατηγικού βάθους. Η πολιτική διαχείρισης του Κυπριακού είναι ανερμάτιστη και βραχύβια και στερείται οράματος.

Χρειαζόμαστε μια νέα πολιτική διαχείρισης του Κυπριακού μακροχρόνια και διαρκή, η οποία να προσαρμόζεται στα καινούργια δεδομένα τα οποία διαμορφώνονται συνεχώς, χωρίς να παρεκκλίνει από το στρατηγικό στόχο. Για να εξηγούμαστε και για αποφυγή κάθε παρεξήγησης ο στρατηγικός στόχος δεν μπορεί να αλλάζει από Κυβέρνηση σε Κυβέρνηση και από δεκαετία σε δεκαετία. Πέραν των μεταξύ μας διαφωνιών, συγκρούσεων, αντεγκλήσεων αλλά και πρόσκαιρων σκοπιμοτήτων, πέραν των συνθημάτων, ένας και μόνον ένας πρέπει να είναι ο στρατηγικός στόχος: Να πετύχουμε λύση του Κυπριακού που να διασφαλίζει την Ανεξαρτησία, την Ελευθερία και τη Δημοκρατία για το λαό μας, δηλαδή την επιβίωση, την πρόοδο και ευημερία για όλους τους Κυπρίους.  

Σήμερα – όπως και σε άλλες χρονικές περιόδους στην ιστορία του Κυπριακού – ζούμε ένα πολιτικό παράδοξο. Δηλαδή παραδόξως συνυπάρχουν δυσμενείς συγκυρίες μαζί με θετικές προοπτικές. Κατά την άποψη μου η συγκυρία είναι πολύ κακή. Η Κύπρος και η Ελλάδα βρίσκονται σε δεινή οικονομική κατάσταση και η διαπραγματευτική τους δυνατότητα είναι πολύ περιορισμένη. Η μνημονιακή σύμβαση πιθανόν να χρησιμοποιηθεί από τους γνωστούς κύκλους του διεθνή παράγοντα ως βρόγχος και ως μοχλός πίεσης για αποδοχή νόθας λύσης στο Κυπριακό με ικανοποίηση των Τουρκικών στρατηγικών σχεδιασμών. Ήδη πολλοί άρχισαν να μιλούν για τα οικονομικά οφέλη της οποιαδήποτε λύσης του Κυπριακού, βλέπουν επιχειρηματικές συμφωνίες και οραματίζονται μπίζνες με τους νεοθωμανούς.

Πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική πρόοδος και ευημερία σε μακρόχρονη και βιώσιμη βάση (για να χρησιμοποιήσω όρους Οικολογικούς), εάν στη λύση του Κυπριακού δεν κατοχυρώνεται ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών του πολίτη κατά τρόπο συγκεκριμένο και απόλυτο.

Από την άλλη, διαμορφώνονται καινούργιες συμμαχίες στην περιοχή και προοπτικές αλλαγής του συσχετισμού δυνάμεων. Η ανακάλυψη των κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ, η προσέγγιση με το Ισραήλ, τα νέα δεδομένα στη σχέση Τουρκίας – ΗΠΑ, η εσωτερική αναταραχή στην Τουρκία, το Συριακό, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, το Ιράν και το Ιράκ, έχουν αποδυναμώσει ή κατά άλλους έχουν διαφοροποιήσει το ειδικό βάρος της Τουρκίας. Χρειαζόμαστε λοιπόν, μια ορθή στρατηγική που θα διαμορφωθεί στη βάση επιστημονικών δεδομένων και θα στοχεύει στην ανατροπή του δυσμενούς ισοζυγίου δυνάμεων ή τουλάχιστον στη δημιουργία επιτέλους μιας ισορροπίας δυνάμεων και συμφερόντων.

Τούτων λεχθέντων, είναι προφανές ότι η επιδίωξη κατάληξης των συνομιλιών μέσα στο 2014 – 2015, είναι μια επικίνδυνη ουτοπία. Είναι δηλαδή επικίνδυνο να ακούγονται επίσημες δηλώσεις για το «επόμενο κρίσιμο τρίμηνο» ή επίσημα χείλη να αναπτύσσουν την κρίσιμη σημασία του χρόνου που διαρρέει. Όπως είπα, ο χρόνος γίνεται τακτικό όπλο, στα χέρια αυτών που ξέρουν και μπορούν να το αξιοποιήσουν. Το γεγονός ότι η Τουρκία πετυχαίνει να αξιοποιεί το χρόνο που περνά, δεν πιστώνεται μόνο ως δική της πολιτική επιτυχία. Χρεώνεται επίσης και ως ήττα της Κυπριακής πολιτικής ηγεσίας. Το λιγότερο που πρέπει να γίνει είναι να διασφαλίσουμε ότι δεν γίνονται αποδεκτά ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησία μέσα σε αυτές τις συνθήκες, δηλαδή συνθήκες δυσμενούς ισοζυγίου δυνάμεων, διότι θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια σε μια κακή λύση.

Η προσπάθεια του Προέδρου Αναστασιάδη να υποχρεώσει τον Έρογλου να δεσμευτεί σε μια ξεκάθαρη αρχική δήλωση που να κατοχυρώνει τη μία και αδιαίρετη κυριαρχία, τη μία ιθαγένεια και τη μία διεθνή προσωπικότητα, είναι φανερό ότι απέτυχε. Έχει προχωρήσει προς λανθασμένη κατεύθυνση αφού με την κατάληξη στο κοινό ανακοινωθέν, έχει υιοθετήσει μια σειρά θέσεων των Τούρκων, ενώ οι ασάφειες και οι αμφισημίες των κοινών ανακοινωθέντων Χριστόφια – Ταλάτ, μεταφέρονται στο διηνεκές. Δυστυχώς, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έφτασε στο σημείο να υιοθετήσει τα λάθη της πολιτικής Χριστόφια και επιπλέον έχει καταστήσει σε έγγραφο αναφοράς, τις γνωστές απαράδεκτες συγκλίσεις του εγγράφου Ντάουνερ.

Η προσπάθεια για επίτευξη κοινού ανακοινωθέντος θα έπρεπε να περιοριστεί στα πλαίσια που καθορίζει η απόφαση 1251 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Εμείς επιμένουμε ότι το κοινό ανακοινωθέν έπρεπε να είναι μικρής έκτασης και να μην απομακρύνεται από τα πλαίσια της απόφασης 1251 του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Πρόσφατα πληροφορηθήκαμε ότι θα καταβληθεί προσπάθεια καταγραφής των συγκλίσεων / αποκλίσεων. Θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνη αυτήν την προοπτική και ήταν καλό ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να την αποφύγει. Οι συνομιλίες για να προχωρήσουν πρέπει να επανέλθουν στη βάση της απόφασης 1251 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Όσον αφορά τη συμφωνία για τους διαπραγματευτές, θεωρούμε ότι κακώς έγινε αποδεκτή η αμοιβαιότητα και αντιστοιχία (χιαστί διαπραγματεύσεις). Πρέπει να καθίσει η Τουρκία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να αναλάβει τις ευθύνες της ως κατοχική δύναμη αλλά όχι μέσω της έμμεσης αναγνώρισης των αξιωματούχων του ψευδοκράτους.

Παράλληλα πρέπει να προωθηθεί δυναμικά η πρόταση για επανεγκατάσταση όλων των νομίμων κατοίκων στην πόλη της Αμμοχώστου και οικολογική ανοικοδόμηση της πόλης. Άλλα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που πρέπει να προωθηθούν είναι η δημιουργία αποστρατικοποιημένων περιοχών (π.χ. εντός των τειχών παλιά Λευκωσία, Μαρωνίτικα χωριά, Καρπασία) που προσφέρει συνθήκες συνεύρεσης και συμβίωσης Τουρκοκύπριων και Ελληνοκύπριων. Πρέπει επίσης να προωθηθεί το άνοιγμα περισσότερων οδοφραγμάτων (Κοκκίνων, Μεσαορίας), άρση των περιορισμών στη διακίνηση προσώπων (νόμιμων κατοίκων) και επανεγκατάσταση των κατοίκων στην Καρπασία, Μαρωνίτικα χωριά αλλά και οπουδήποτε αλλού υπάρχει ενδιαφέρον (εφαρμογή δικαιώματος εγκατάστασης).

Αυτό όμως που κυρίως πρέπει να αναδειχθεί, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή που γίνεται τόση συζήτηση για την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία και την εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα, είναι η απαίτηση για άμεση αποχώρηση όλων των Τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων.

Τέλος, εμείς ως Οικολόγοι έχουμε προτείνει εκπόνηση περιεκτικού σχεδίου λύσης βασισμένου στις Ελληνοκυπριακές προτάσεις του 1977. Το σχέδιο να μελετηθεί από ομάδες Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων πολιτικών και οργανωμένα σύνολα, επιστήμονες κλπ κλπ και να τύχει δημοσίου διαλόγου και διαβούλευσης. Εξοπλισμένη με αυτό το σχέδιο η Κυπριακή ηγεσία να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για οριστική επίλυση του προβλήματος. Εννοείται ότι το τελικό προϊόν της διαπραγμάτευσης θα τεθεί σε δημοψήφισμα στο οποίο να συμμετέχουν όλοι οι Κύπριοι, στην Κύπρο και το εξωτερικό.

Πρέπει να καταφέρουμε να δούμε το Κυπριακό πέραν από το κουτί – κλουβί, όπως αυτό καθιερώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες του δικοινοτικού διαλόγου. Πρέπει να εγκαταλείψουμε τη λογική «business as usual», γιατί οδηγεί το Κυπριακό, είτε σε τέλμα είτε σε περαιτέρω οδυνηρές υποχωρήσεις.

Πρέπει να σκεφτούμε με εναλλακτικό τρόπο, να απελευθερωθούμε από τις αγκυλώσεις των ατέρμονων και επιζήμιων συνομιλιών, να βγούμε από το κατεστημένο κουτί και με θάρρος να αντιμετωπίσουμε τις αληθινές πραγματικότητες.

Σε αυτήν την προσπάθεια, στον πραγματικό αγώνα για απελευθέρωση και ειρήνη είμαι βέβαιος ότι οι Κύπριοι απόδημοι, θα δηλώσουν και πάλι: για την Κύπρο, παρόν.