Το κράτος καρκινοβατεί

Ο καρκίνος σήμερα εξελίσσεται σε επιδημία που χειρότερη της δεν γνώρισε στο παρελθόν η ανθρωπότητα.

Παρά τα άλματα της επιστήμης, τα θαυματουργά φάρμακα και την ανάπτυξη των τεχνικών πρόβλεψης ή πρόγνωσης, ο καρκίνος θερίζει. Θεωρείται η δεύτερη αιτία θανάτου αφού ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους πεθαίνει από καρκίνο. Το ετήσιο ποσοστό εμφάνισης νέων κρουσμάτων υπολογίζεται να ξεπερνά πλέον τα 200 άτομα κάθε 100.000 κατοίκους.

Στην Κύπρο με ένα πληθυσμό γύρω στο 1 εκατομμύριο κατοίκων (δηλαδή ο συνολικός αριθμός των Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, αλλοδαπών μεταναστών κλπ που κατοικούν στο νησί μας) τα νέα κρούσματα καρκίνου υπολογίζονται μεταξύ 2000 με 3000 άτομα το χρόνο ενώ οι καταγραμμένοι ως καρκινοπαθείς ανέρχονται στα 20.000 άτομα που τυγχάνουν θεραπείας.

Αυτοί οι αριθμοί είναι άνθρωποι, αγαπημένα πρόσωπα και επώδυνες απουσίες. Λέμε συχνά – και δεν πρέπει αυτό το «συχνά» να αποτελεί δείγμα αποδοχής του γεγονότος – ότι δεν υπάρχει οικογένεια που να μην έχει βιώσει ή ζει το δράμα του καρκίνου.

Οφείλουμε πλέον να παραδεχθούμε πως ο καρκίνος αποτελεί ένα πολυδιάστατο πρόβλημα, το οποίο για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται τη συνεργασία πολλών ειδικοτήτων – ιατρικών, παραϊατρικών, κοινωνικών – και την εφαρμογή μιας μακρόχρονης, σταθερής και πολυεπίπεδης στρατηγικής.

Η κυβέρνηση έχει ενώπιον της από τον Ιανουάριο του 2008 μια πρόταση, προϊόν συλλογικής πολύχρονης εργασίας ειδικών ιατρών και εθελοντών, την οποία καλείται να υιοθετήσει και εφαρμόσει.

Ως Οικολόγοι οφείλουμε να διατυπώσουμε την μοναδική ίσως κριτική μας επί του σχεδίου «Στρατηγικής Αντιμετώπισης του Καρκίνου στην Κύπρο», που αφορά την απουσία πολιτικής πρόληψης. Έπρεπε να περιλαμβάνονται πολιτικές που να περιορίζουν την έκθεση σε παράγοντες που προκαλούν ή πιθανόν να προκαλούν καρκίνο. Πρέπει να ενισχυθούν και εάν δεν υπάρχουν, να τις βρούμε και να εφαρμόσουμε τέτοιες πολιτικές.

Δεν μπορούμε να ξεπερνούμε χωρίς πολλή περίσκεψη τις ανησυχίες για πρόκληση καρκίνου από τη ραδιενέργεια, την ακτινοβολία των πυλώνων, των κεραιών κινητής τηλεφωνίας ή τα κινητά τηλέφωνα, την εισπνοή ρύπων όπως τον καπνό του τσιγάρου, ή τη χρήση χημικών προϊόντων, την παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων ή γενετικά τροποποιημένων οργανισμών στα τρόφιμα ή άλλων τοξικών ουσιών. Όταν μαζικά – με απόλυτη ευθύνη της κρατικής ανικανότητας – οι πολίτες δηλητηριάζονται από τις αφλατοξίνες στο γάλα και το γιαούρτι, τότε για ποια πολιτική αντιμετώπισης του καρκίνου μπορούμε να μιλούμε;

Τα τελευταία χρόνια παρακολουθώ από κοντά την σταθερή πορεία υποβάθμισης του ογκολογικού τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.

Κατηγορώ απευθείας το κράτος της χώρας μου, ότι αποφεύγει να αναλάβει τις ευθύνες του. Έχει περιοριστεί σε ρόλο θεατή αφήνοντας τους καρκινοπαθής στις φροντίδες της ιδιωτικής πρωτοβουλίας.

Επιβάλλεται να καταργηθούν τα οποιαδήποτε μονοπώλια, καθότι το όποιο μονοπώλιο αποβαίνει σε βάρος της υγείας των ασθενών, της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και της κοινωνικής δικαιοσύνης.

Επιβάλλεται χωρίς καμμιά άλλη καθυστέρηση όπως προχωρήσει η δημιουργία πλήρους ακτινοθεραπευτικού τμήματος στο νέο γενικό νοσοκομείο Λευκωσίας και στο γενικό νοσοκομείο Λεμεσού εξοπλισμένο με τους αντίστοιχους 2 τουλάχιστον γραμμικούς επιταχυντές.

Το νέο γενικό νοσοκομείο Λευκωσίας πρέπει να μετατραπεί σε ένα τριτοβάθμιο ογκολογικό κέντρο αναφοράς. Το ογκολογικό κέντρο αναφοράς του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας πρέπει να πλαισιώνεται από κατάλληλα εξοπλισμένες και στελεχωμένες τριτοβάθμιες ογκολογικές μονάδες, να υποστηρίζεται από ένα δευτεροβάθμιο κέντρο και να συμπληρώνεται από ένα πρωτοβάθμιο σύστημα φροντίδας των αρρώστων (παρακολούθηση, ανακουφιστική φροντίδα) κοντά στον τόπο διαμονής των ασθενών όπως είναι τα περιφερειακά νοσοκομεία ή/και ιδιωτικές κλινικές ή νοσοκομεία. Στο κέντρο αναφοράς μπορεί να διεξάγεται και κλινική έρευνα υψηλού επιπέδου καθώς και να λειτουργεί το κέντρο μαστού.

Επιβάλλεται να αξιοποιηθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία και να υπάρξει συντονισμός και αλληλοστήριξη μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Στα πλαίσια αυτά το Ογκολογικό Κέντρο της Τράπεζας Κύπρου μπορεί να μετεξελιχθεί σε ένα πλήρες ανεξάρτητο ίδρυμα προσφοράς εξειδικευμένων ογκολογικών υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, χρησιμοποιώντας τον ακτινοθεραπευτικό εξοπλισμό του (με τους 2 – 3 γραμμικούς επιταχυντές) και με προοπτική προσέλκυσης και ασθενών από το εξωτερικό. Παρόμοια δράση μπορεί να προωθηθεί και στην Επαρχία της Πάφου.
Πρέπει να διαμορφωθεί από την πολιτεία ένα δίκτυο αντιμετώπισης του καρκίνου σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο, με τη συμμετοχή όλων των δυνάμεων της κοινωνίας. Γιατί η ευθύνη – και όχι μόνο ο πόνος – είναι δική μας.